Chipmachinefabrikant ASML is veruit de grootste investeerder in onderzoek en ontwikkeling (R&D) in Nederland, met meer dan 3 miljard euro in 2024. Onderzoeksinstituut TNO waarschuwt echter voor een structurele achteruitgang in innovatie-investeringen, vooral door concentratie bij enkele grote bedrijven en een verslechterend investeringsklimaat.
TNO presenteerde maandag samen met Technisch Weekblad en werkgeversorganisatie VNO-NCW de lijst van de vijftig grootste R&D-investeerders in Nederland. De cijfers tonen een grote kloof: ASML investeerde meer dan de bedrijven op plek 2 tot en met 10 samen.
Na ASML volgen gezondheidstechnologieconcern Philips met 650 miljoen euro, hotelboekingssite Booking.com met 554 miljoen euro, navigatiedienstverlener TomTom met 335 miljoen euro en olie- en gasconcern Shell met 325 miljoen euro. De top 3 bedrijven vertegenwoordigt samen bijna een kwart van alle private R&D-investeringen in Nederland.
Zorgen over concentratie
TNO-directeur Tjark Tjin-A-Tsoi stelt dat de investeringen «onvoldoende» zijn. «Bovendien zijn onze R&D-uitgaven te sterk geconcentreerd bij een handvol bedrijven, met ASML ver op kop», aldus Tjin-A-Tsoi. Door de te lage investeringen verliest Nederland structureel terrein op het gebied van innovatie.
VNO-NCW-algemeen directeur Focco Vijselaar erkent de nationale trots in de grote investerende bedrijven. «Maar we zien óók dat de R&D-investeringen in de breedte stagneren, met name door het verslechterende investeringsklimaat», waarschuwt Vijselaar. Hij roept het nieuwe kabinet op om zich «stevig inzetten» voor betere condities om investeringen te stimuleren.
Deeptech-scaleups groeien
Het rapport belicht ook de opkomst van deeptech-scaleups zoals Nearfield Instruments, dat meet- en inspectieapparatuur voor de halfgeleiderindustrie produceert, en batterijproducent LeydenJar. Deze bedrijven investeren bijna hun volledige R&D-budget in Nederland, ondanks relatief kleinere bedragen.
Let op: Dit artikel is gemaakt met Kunstmatige Intelligentie (AI).
