W lipcu 2024 roku pewien internauta udostępnił wideo zawierające fragment wypowiedzi Władysława Kosiniaka–Kamysza, Ministra Obrony Narodowej. Z tiktoka możemy dowiedzieć się, iż Polska na podstawie umowy bezpieczeństwa zobowiązała się co roku przekazywać Ukrainie 0,25% PKB. Sprawdźmy, czy te kontrowersyjne ustalenia są prawdziwe.
To nie podlega dyskusji
Materiał wideo został opublikowany na TikToku 18 lipca 2024 roku. Przedstawia on następującą scenę: na pytanie dziennikarki „Czy umowa bezpieczeństwa z Ukrainą obejmuje przekazywanie 0,25% PKB Polski dla Ukrainy?” Władysław Kosiniak-Kamysz odpowiada: „to nie podlega żadnej weryfikacji i dyskusji”.
Zrzut ekranu przedstawiający komentowanego tiktoka opublikowanego przez użytkownika @grzegorz.pogorzelski z dnia 18 lipca 2024 roku.W kolejnej części pojawiają się znani politycy z Konfederacji – Grzegorz Braun, Włodzimierz Skalik, Krzysztof Bosak, Przemysław Wipler i Sławomir Mentzen. Mężczyźni sprawiają wrażenie zaskoczonych. Fragment ten został opatrzony podpisami: „7 miliardów zł rocznie” oraz „Żadnej weryfikacji? Żadnej dyskusji?”. Całości towarzyszy utwór Sanctuary Guardians z gry Earthbound (od 0:19 do 0:22).
Filmik stał się popularny na TikToku, gdzie do 15 listopada 2024 roku wygenerował ponad 3,1 tysięcy polubień oraz około 870 komentarzy. W dniu 3 września 2024 roku został także udostępniony na X, gdzie do 15 listopada 2024 roku wyświetlono go około 112 tysięcy razy. Zebrał tam ponad 2,1 tysięcy polubień oraz około 240 komentarzy. „Czyli bandytyzm przestępców u władzy !”,„To płać tygrysku z plecaczkiem ze swoich!”, „Jesteśmy okradani “bez dyskusji”” – pisali użytkownicy tej platformy.
Zrzut ekranu przedstawiający przykładowe komentarze spod wpisu z opublikowanym materiałem wideo na platformie XGdzie to PKB?
8 lipca 2024 roku zawarto Porozumienie o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą. W dokumencie nie ma żadnego zapisu, w którym nasze państwo zobowiązałoby się do przekazywania 0,25% PKB. Dlatego też informację przedstawioną w filmiku na TikToku uznajemy za fałszywą.
Nic tu nie ma
Przeanalizujmy wywiad przeprowadzony przez dziennikarkę Radia Zet Beatę Lubeck z Ministrem Obrony Narodowej. Rozmowa została udostępniona zarówno na stronie radia, jak i na YouTube. Interesujący nas fragment trwa od od 22:15 do 22:52 (Radio Zet) i od 24:44 do 25:21 (YouTube).
W rzeczywistości, na pytanie dziennikarki „Czy umowa bezpieczeństwa z Ukrainą obejmuje przekazywanie 0,25% PKB Polski dla Ukrainy?” Władysław Kosiniak-Kamysz odpowiedział, iż „umowa obejmuje wsparcie dla Ukrainy, umowa obejmuje to, iż będziemy dalej prowadzili donację sprzętu, którą prowadzimy. Jest kolejna umowa donacyjna przygotowana na 100 milionów euro. Umowa obejmuje na przykład szkolenie żołnierzy i to są wydatki, które będziemy ponosić, tak, to jest sprawa poważna, ale tam się rozgrywa sprawa naszego bezpieczeństwa. Moim zdaniem to nie podlega żadnej weryfikacji i dyskusji”.
Minister poinformował o przekazywaniu sprzętu i 100 milionów euro w ramach umowy donacyjnej. Nie wspomniał jednak o 0,25% polskiego PKB.
27 sekund
Aby odpowiedzieć na pytanie, skąd wzięła się pogłoska o przekazywaniu 0,25% polskiego PKB Ukrainie, należy dokładnie przeanalizować opublikowany na TikToku materiał. Z użytego fragmentu rozmowy z Kosiniakiem-Kamyszem usunięto 27 sekund, czyli część poprzedzającą wyeksponowane w nagraniu stwierdzenie „to nie podlega żadnej weryfikacji i dyskusji”. W ten sposób pozbawiono ją kontekstu i zmieniono brzmienie całej wypowiedzi.
Do wywiadu dodano za to wycinek z konferencji prasowej Konfederacji, która odbyła się 25 października 2023 roku. Wykorzystana część to fragment od 3:42 do 3:45.
Papier przyjmie wszystko
Przyjrzyjmy się opisowi komentowanego tiktoka, czyli „70 miliardów zł przez 10 lat. choćby nie pytaj Polaku, to niedobra o to pytać jest”. Sugeruje on, iż Polska przekaże Ukrainie 70 miliardów złotych w 10 lat (7 miliardów rocznie).
Informację przedstawioną w filmiku na TikToku uznajemy za fałszywą. Polska nie zobowiązała się do przekazywania corocznie Ukrainie żadnej części swojego PKB ani 70 miliardów złotych przez 10 lat.
Warto dodać, iż według Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 15 maja 2024 roku wartość PKB Polski w 2023 roku, a więc tym, o którym mowa w materiale, wyniosła ponad 3410 miliardów złotych. Proste rachunki pozwalają wykazać, iż 0,25% z tej kwoty to nie 7 miliardów, a około 8,5 miliardów złotych.
Zwykły fake news
Podsumujmy. Informacja o przekazywaniu Ukrainie co roku 0,25% polskiego PKB jest fałszywa. W podpisanym porozumieniu nie ma takiego zapisu. Omawiany w tym artykule tiktok zawiera zmanipulowany materiał w postaci wyciętej z kontekstu wypowiedzi Kosiniaka-Kamysza i fragmentu konferencji Konfederacji. Prócz tego w filmiku pojawiają się informacje, które nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego
Podobną informację zweryfikował w lipcu 2024 r. Konkret24, kiedy politycy Konfederacji stwierdzili, iż przyjęta przez Parlament Europejski rezolucja ma zmusić Polskę i pozostałe państwa unijne do wspierania Ukrainy w wysokości co najmniej 0,25% PKB rocznie. Jak wyjaśnił Konkret24, rezolucja ta nie ma mocy prawnej i jest jedynie „formą pewnej woli politycznej”.
