14 czerwca 2025 roku Roskosmos ogłosił zakończenie trwającego ponad pięć lat wycieku powietrza w rosyjskim segmencie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ta informacja, choć długo oczekiwana, nie zamyka kontrowersji wokół misji Axiom 4, w której uczestniczyć ma pierwszy zawodowy astronauta z Polski – Sławosz Uznański-Wiśniewski. Mimo pozytywnych wiadomości ze strony rosyjskich inżynierów, NASA przez cały czas nie potwierdziła terminu startu, a eksperci wskazują na niejasności w komunikatach.
Wyciek z rosyjskiego modułu Zwiezda – historia problemu
Według oficjalnych danych, pierwsze oznaki wycieku wykryto już we wrześniu 2019 roku, a jego źródłem była komora przejściowa modułu serwisowego Zwiezda, znajdującego się w rosyjskiej części stacji. Przez lata podejmowano wielokrotne próby uszczelnienia, jednak żadna z nich nie przyniosła trwałego efektu.
Dopiero w czerwcu 2025 roku, po zaimplementowaniu nowej metody naprawy, przeprowadzone testy ciśnieniowe wykazały pełne zatrzymanie ubytku powietrza – po raz pierwszy od ponad pięciu lat. Jak podała rosyjska agencja Roskosmos, problem udało się całkowicie wyeliminować, co otwiera drogę do ponownego uruchomienia misji załogowych.
Axiom 4 – misja przełożona mimo usunięcia problemu
Misja Ax-4, w której ma uczestniczyć Sławosz Uznański-Wiśniewski, miała pierwotnie wystartować w czerwcu 2025 roku. Jednak po potwierdzeniu utrzymujących się wycieków w rosyjskim segmencie ISS, NASA zdecydowała się na bezterminowe odroczenie startu. Taka decyzja została ogłoszona na dzień przed planowanym startem, mimo wcześniejszych deklaracji o gotowości rakiety i załogi.
W aktualnym komunikacie Roskosmosu podkreślono, iż stacja jest w tej chwili bezpieczna, a poziom ciśnienia stabilny, co potwierdzają przeprowadzone testy. Trwa wymiana dokumentacji i ocen technicznych między Roskosmosem a NASA, co sugeruje, iż decyzja o wznowieniu misji zależy od wspólnej oceny sytuacji przez oba podmioty.
Nowy termin: 19 czerwca 2025. Ale czy ostateczny?
Nadzieję na rychły start przywrócił komunikat Indyjskiej Agencji Kosmicznej (ISRO), która 14 czerwca podała nową planowaną datę startu misji Axiom 4: środa, 19 czerwca 2025 roku. W związku z tym, wszyscy członkowie załogi pozostają w kwarantannie, a przygotowania logistyczne do startu są kontynuowane.
Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż certyfikaty startowe Axiom Space wygasają 22 czerwca. W przypadku przesunięcia misji po tej dacie, konieczne będzie ponowne przejście skomplikowanego procesu dopuszczenia, co może przesunąć misję choćby na jesień 2025 roku. Z tego względu okno startowe między 19 a 22 czerwca jest kluczowe.
Komunikacyjne niejasności i głosy sceptycyzmu
Wątpliwości w sprawie przejrzystości komunikacji między agencjami kosmicznymi pojawiły się już wcześniej. Karol Wójcicki, popularyzator nauki i autor bloga „Z głową w gwiazdach”, zwrócił uwagę na nielogiczności w przebiegu wydarzeń.
– Jeśli wyciek jest już załatany, to dlaczego wstrzymano start Ax-4? Skoro problem znany był od lat, a teraz uznano go za rozwiązany – czemu nagle urósł do rangi przeszkody, która zatrzymała załogową misję? – pyta Wójcicki w swoim wpisie.
Podkreśla on również, iż jeszcze w poniedziałek prowadzono przygotowania do wtorkowego startu, co może świadczyć o braku koordynacji lub niedostatecznej przejrzystości decyzji operacyjnych. Choć nikt nie mówi wprost o zatajeniu informacji, pytania o sposób komunikacji między partnerami programu ISS są coraz głośniejsze.
Co dalej z misją i polskim astronautą?
Sławosz Uznański-Wiśniewski, który ma być drugim Polakiem w historii w kosmosie (po Mirosławie Hermaszewskim), przeszedł już kompletne szkolenie w USA i jest w pełnej gotowości do udziału w misji. Obecnie, wraz z pozostałymi trzema członkami załogi Ax-4, przebywa w ośrodku izolacyjnym.
Decyzja o starcie misji będzie zależała od NASA i Axiom Space, ale najważniejsze znaczenie mają także analizy stabilności systemów ISS po naprawie. Należy także pamiętać, iż wspólna odpowiedzialność NASA i Roskosmosu za bezpieczeństwo operacji wymaga pełnej zgodności stanowisk – co w obliczu napięć geopolitycznych może mieć dodatkowe znaczenie.
Perspektywa na przyszłość
Naprawa wieloletniego wycieku w module Zwiezda to niewątpliwie sukces inżynierów i krok w stronę normalizacji operacji ISS. Jednak obecna sytuacja wokół Ax-4 unaocznia, jak kruchy bywa proces planowania misji załogowych, gdy zależy on od wielostronnej współpracy, technicznych detali i logistyki międzynarodowej.
Najbliższe dni będą kluczowe. jeżeli misja nie wystartuje do 22 czerwca, realnym scenariuszem stanie się odroczenie lotu Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego o kilka miesięcy, co mogłoby negatywnie wpłynąć na harmonogramy kolejnych misji komercyjnych i naukowych.
Wszystkie oczy zwrócone są na Florydę, Houston i Moskwę. Polska – po raz pierwszy od dekad – czeka z zapartym tchem na start swojego astronauty.
More here:
Czy Sławosz Uznański-Wiśniewski poleci 19 czerwca? Podano nowe informacje
