Gdzie i jaka była w Rawiczu elektrownia?

Zdjęcie:

W Rawiczu prąd zmienny jest standardem stosowanym w gospodarstwach domowych i przemyśle. Nie ma konkretnej daty, od której prąd w Rawiczu byłby wyłącznie zmienny, ponieważ zmiana prądu stałego na zmienny nastąpiła wraz z rozwojem sieci elektroenergetycznej i była procesem stopniowym. Do ogólnopolskiej napowietrznej sieci energetycznej Rawicz został podłączony na początku lat 60. XX wieku.

Stosowanie prądu stałego do oświetlania mieszkań jest nieefektywne i niepraktyczne, ze względu na straty energii i konieczność stosowania wysokich napięć. Prąd przemienny (AC) o napięciu 230V jest bardziej wydajny w przesyłaniu energii na większe odległości i bardziej odpowiedni do zasilania oświetlenia.

Czym się różni prąd stały, zmienny i przemienny?

Prąd stały (DC) płynie zawsze w tym samym kierunku, nie zmienia się jego biegunowość i natężenie. Zaletami prądu stałego jest możliwość magazynowania np. w akumulatorze oraz fakt, iż w przypadku zasilania takim prądem wartość chwilowa dostarczanej mocy jest stała, co ma duże znaczenie dla wszelkich układów wzmacniania i przetwarzania sygnałów. Prąd stały wytwarzają m.in. ogniwa (zwane powszechnie bateriami i zasilające najczęściej układy elektroniczne), a także panele fotowoltaiczne. Stosowany jest w elektronice (zasilanie bateryjne, akumulatory), układach zasilania awaryjnego, panelach słonecznych i pojazdach elektrycznych.

Prąd zmienny (AC) to prąd elektryczny, dla którego wartość natężenia zmienia się w czasie zależnie od zmian napięcia. Często termin „prąd zmienny” stosowany jest do prądu okresowego przemiennego o przebiegu sinusoidalnym AC. To przypadek prądu elektrycznego okresowo zmiennego, w którym wartości chwilowe podlegają zmianom w powtarzalny, okresowy sposób, z określoną częstotliwością. Wartości chwilowe natężenia prądu przemiennego przyjmują naprzemiennie wartości dodatnie i ujemne (stąd nazwa „przemienny”). W instalacjach elektrycznych, które mamy w naszych domach czy mieszkaniach, płynie prąd przemienny, jednofazowy charakteryzujący się takimi własnościami jak: napięcie 230 V i częstotliwość 50 Hz.

Prąd zmienny, czyli prąd przemienny (AC), zaczął pojawiać się w Polsce w ostatnich dekadach XIX wieku, głównie w zakładach przemysłowych, do oświetlania hal produkcyjnych. Początki elektryfikacji w Polsce, a konkretnie w przemyśle to lata 1878 - 1894. Wtedy pierwsze prądnice pojawiły się na Górnym Śląsku, np. w kopalni węgla kamiennego „Król” w Chorzowie. Przełom nastąpił na początku XX wieku, kiedy pierwsze elektrownie miejskie zaczęły zasilać domy.

W Rawiczu działała Elektrownia Miejska

Elektrownia w Rawiczu została uruchomiona na początku XX w., mieściła się w budynku obecnego Urzędu Skarbowego, przy ul. Staszica 4, obok gazowni. Produkowała prąd stały. Początkowo oświetlenie ulic opierało się na gazie produkowanym w rawickiej gazowni. W 1925 r. gazownia produkowała 400 000 metrów sześciennych gazu i posiadała ponad 13 kilometrów sieci gazociągowej, a 72 latarnie oświetlały ulice. W tamtym okresie w Rawiczu mieszkało prawie tysiąc stałych odbiorców gazu. Oświetlenie elektryczne zamiast gazowego wprowadzono w Rawiczu w latach 1935 - 38., ale latarnie gazowe szczątkowo działały do lat 50. XX w., na przykład przy obecnej ul. Wojska Polskiego. Kształt ulicznych latarni elektrycznych zachowano na wzór gazowych.

Elektrownia przy ul. Staszica 4 działała do wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji Niemcy przenieśli elektrownię na skrzyżowanie ulic Kamińskiego i Mały Plac Ćwiczeń, w miejsce składu drewna Stanisława Musiałowskiego. Jednocześnie została unowocześniona.

Po II wojnie światowej budynek po byłej elektowi przy Staszica 4, podlegał Zakładowi Wodociągów i Kanalizacji. W latach 50. XX wieku, prąd w Rawiczu pochodził głównie z lokalnej elektrowni. Elektrownia ta, wykorzystując węgiel jako paliwo, dostarczała energię elektryczną do miasta i okolicznych zakładów przemysłowych. W latach 60. Rawicz czerpał energię elektryczną z Elektrowni Wrocławskiej, która dostarczała prąd dla całego regionu.

1 sierpnia 1967r. siedzibę przedsiębiorstwa przeniesiono z ul. Piotra Skargi 7 na ul. Staszica 4, a łaźnię MPGK z ul. Krasickiego 3 (obecna ul. Piłsudskiego - przychodnia Rawmed) również na ul. Staszica 4 do zaadoptowanych pomieszczeń po Elektrowni Miejskiej. Łaźnia miejska, czynna była jeszcze w latach 70. XX w. W 1975 r. roku siedzibę Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Rawiczu przeniesiono na ul. Półwiejską, a budynek byłej elektrowni z dobudowanym skrzydłem adaptowano na Urząd Skarbowy.

Źródła: elektro.info.pl, archiwum.zwikrawicz.pl, Janusz Hamielec „Wędrując po Rawiczu”, Walerian Sobisiak „Dzieje ziemi rawickiej”, „Stanisław Sierpowski „Rawicz. Zarys dziejów”. Henryk Pawłowski „Staromiejski przewodnik - Rawicz”.

https://rawicz24.pl/wiadomosci/wybuch-gazu-w-rawiczu-byl-na-ustach-calej-polski/Qk0uFx10W4AmqC3gDXXq