Hymny narodów świata: Reunion

Położenie sprzyjało uznaniu jej w XVII wieku za dogodny punkt zaopatrzenia dla handlowej floty angielskiej i holenderskiej. Niezamieszkana tropikalna wyspa budziła zachwyt, a jeden z żeglarzy nazwał ją lasem Anglii. Rychło zauważyli ją Francuzi, zajęli w 1642 roku i nazwali na cześć swego monarchy Wyspą Burbonów. Od połowy XVII wieku zaczęła się kolonizacja tego obszaru, zaś od 1715 r. notuje się jego gwałtowny rozkwit ekonomiczny, co wiązało się z eksportem uprawianej tu kawy, a z czasem także gałki muszkatołowej i goździków. Rozwój upraw oznaczał wzrost niewolnictwa, a sprzyjające warunki uczyniły wyspę dostawcą żywności dla Mauritiusu i floty francuskiej operującej na wodach Oceanu Indyjskiego. Zmiana nazwy na Reunion nastąpiła w 1793 r., w wyniku rewolucji francuskiej, choć przez krótki czas wyspa nosiła nazwę Bonaparte. Gdy w 1794 r. Francja zniosła niewolnictwo, władze Reunionu nie uznały tego prawa. Zniesiono je dopiero w 1848 r., a dzień abolicji (20 grudnia) do dziś jest na wyspie świętem państwowym. Siłę roboczą zaczęto kontraktować głównie w Chinach i Indiach, co wywołało migrację i ma odbicie w dzisiejszym obliczu etnicznym Reunionu.

Zmiany klimatyczne w pierwszej dekadzie XIX wieku przyczyniły się do upadku plantacji kawy. Zastąpiono ją trzciną cukrową odporną na cyklony, a od połowy wieku zaczęto też uprawiać wanilię, co uczyniło Reunion eksportowym potentatem. Nowe kłopoty wyspy nasiliły się z chwilą wprowadzenia w Europie uprawy buraków cukrowych oraz po uruchomieniu Kanału Sueskiego, co spowodowało zmianę szlaku żeglugowego do Azji i zdegradowało strategiczne położenie wyspy.

W 1946 r. Reunion zyskał status departamentu Francji i jest do dziś w znacznym stopniu zależny od tego państwa. Od 1997 r. Reunion jest jednym z siedmiu najbardziej oddalonych regionów Unii Europejskiej, a jego głównym sektorem gospodarki nie jest już rolnictwo, ale turystyka. Wyspa słynie z różnorodnej fauny i flory, wielu gatunków endemicznych oraz obszarów chronionych, jak Park Narodowy Reunion Island i Morski Rezerwat Przyrody Wyspy Reunion. W 2010 r. wyspę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Podczas pierwszej wojny światowej 14 tys. Reuniończyków walczyło na wielu frontach europejskich. Z Reunionu pochodził między innymi bohaterski lotnik Roland Garros, którego imię nosi dziś międzynarodowe lotnisko w stołecznym 150-tysięcznym Saint-Denis. Wojna odwróciła też bessę, gdyż wzrosła produkcja – i cena! – cukru. Była też gorsza wiadomość. Do wyspy dotarła epidemia hiszpanki, która zabiła tysiące mieszkańców wyspy, dużo więcej niż poległo ich na wojnie.

Ciężkim doświadczeniem dla wyspiarzy była druga wojna światowa, kiedy Reunion znacząco ucierpiał z powodu braku dostaw. W 1942 r. nastąpił desant Sił Wolnych Francuzów, który obalił przedstawicieli rządu Vichy i nastała władza Wolnej Francji.

Obecnie Reunion jest departamentem nowoczesnym, skomunikowanym zarówno z Francją, jak i innymi częściami świata. Ma świetną sieć dróg, rozwija się budownictwo, rośnie sektor usług. Na wyspie znajduje się kwatera główna Sił Zbrojnych Strefy Południowego Oceanu Indyjskiego (FAZSOI) skupiającej jednostki armii francuskiej stacjonujące na wyspie Reunion i Majotcie. Mieści się tu też siedziba Francuskich Ziem Południowych i Antarktycznych (TAAF).

Językiem francuskim posługuje się 95 proc. mieszkańców, ale niemal każdy mówi po kreolsku, w języku rozwiniętym po wprowadzeniu uprawy kawy w XVIII wieku. Od 2001 r. kreolski jest nauczany w szkołach średnich jako przedmiot pod nazwą język i kultura regionalna. Na wyspie używa się też języków: hakka, kantońskiego, gudżarati, urdu, arabskiego, tamilskiego, malgaskiego i komoryjskiego. Na Reunionie urodził się poeta Leconte de Lisle i prozaik Michel Houellebecq; również tutaj tworzył poezję Charles Baudelaire i stąd pochodził premier Francji Raymond Barre.

Hymnem Reunionu jest „Marsylianka”, ale pieśnią wyspy, powszechnie znaną i nauczaną w szkołach jest „P’tit fleur fanée” (Zwiędły kwiatuszek), walc ze słowami we francuskim języku kreolskim. Przez mieszkańców pieśń uważana jest za hymn lokalny. Muzykę napisał francuski kompozytor Jules Fossy (1879 – 1966), słowa zaś francuski piosenkarz Georges Fourcade (1884 – 1962).

P’tit fleur fanée

Vi souviens mon Nénène adorée
Le p’tit bouquet, vou la donne à moin
Na longtemps que li l’est fané,
Vi souviens, com’ ça l’est loin.
Vi souviens mon Nénène adorée
Le p’tit bouquet, vou la donne à moin
Na longtemps que li l’est fané,
Vi souviens, com’ ça l’est loin.
Chorus:
P’tit fleur fanée
P’tit’ fleur aimée
Di à moin toujours
Com’ c’est l’amour?

Zwiędły kwiatuszek

Pamiętasz, moja miłości ukochana,
Mały bukiet, który mi dałaś.
Zwiądł już tak dawno temu.
Pamiętasz, jak to odległe?
Chór:
Zwiędły kwiatuszek,
Ukochany kwiatuszek,
Mów mi zawsze, czym jest miłość?
Szedłem po lesie.
Było przyjemnie, było chłodno,
W trawie była rosa,
W drzewach śpiewały ptaszki.
Chór:
Od tego momentu wiele czasu minęło,
Pozostało tylko słodkie wspomnienie.
Kiedy o tym myślę, moje serce jest złamane,
Wszystko tutaj musi się skończyć.
(Tłum. Magdalena Sawczuk)