Jedyna zachowana w stolicy przedwojenna synagoga z remontem elewacji

Zdjęcie: Synagoga Nożyków oczyszczony fragment sztukaterii (autor: Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków/UM Warszawa)

Po ubiegłorocznym generalnym remoncie dachu przyszedł czas na elewacje budynku Synagogi Nożyki w Warszawie.

Na elewacjach występują liczne spękania, ubytki i zawilgocenie tynków oraz elementów architektonicznych. Pierwszym etapem zahamowania procesów destrukcyjnych była zeszłoroczna wymiana obróbek blacharskich.

W tym roku odbędzie się remont elewacji frontowej, która jest najbardziej dekorowana. Konserwatorzy usunęli już odspojone tynki i uzupełnili ubytki.

Trwają prace związane z oczyszczeniem i naprawą detali sztukatorskich. Wiele elementów trzeba będzie wykonać na nowo. Na podstawie odkrywek ustalono pierwotną kolorystykę, która okazała się dość podobna do tej, jaką wybrano podczas poprzedniego remontu.

Płaskie powierzchnie ściany będą utrzymane w szlachetnym, ciepłym kolorze z nutami ugru, detal zaś będzie nieco ciemniejszy, ale z zachowaniem tej samej tonacji.

Prace obejmą również schody wejściowe, które należy całkowicie rozebrać i ustabilizować konstrukcyjnie. Konserwacji w pracowni zostaną poddane także dekoracyjne elementy metaloplastyki oraz ozdobne elementy dachu wykonane z blachy ocynkowanej.

Synagoga Nożyków – historia

Synagoga przy ul. Twardej 6 jest jedyną zachowaną i w tej chwili działającą z przedwojennych warszawskich synagog. Powstała w latach 1898–1902 z fundacji małżeństwa Rywki i Zalmana Nożyków, zamieszkałych na pobliskiej ul. Próżnej.

W 1940 r. została zamknięta i zdewastowana przez hitlerowców, służyła za stajnie dla koni i magazyn paszy. Po utworzeniu getta warszawskiego odzyskała funkcję religijną do czasu likwidacji tzw. małego getta w lipcu 1942 r. Budynek przetrwał wojnę, choć został zdewastowany w czasie walk powstania warszawskiego.

Po naprawach w okresie powojennym, od 1951 r. funkcjonował jako synagoga do czasu ponownego zamknięcia w 1968 r.

W latach 1977–1983 budynek przeszedł gruntowny remont, podczas którego dobudowano od strony wschodniej aneks pełniący funkcje biurowe. Prace prowadził warszawski oddział Pracowni Konserwacji Zabytków pod nadzorem Hanny Szczepanowskiej i Ewy Dziedzic. Synagoga działa ponownie od 1983 r.