Kontrole graniczne: Polska przywraca na 30 dni z UE

Polska przywraca tymczasowe kontrole na granicach z Niemcami i Litwą na 30 dni - do 5 sierpnia. Decyzja ma na celu ograniczenie niekontrolowanych przepływów migrantów i wzmocnienie bezpieczeństwa państwa w obliczu rosnącej presji migracyjnej.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, opublikowanym w czwartek w Dzienniku Ustaw, na granicy z Niemcami będzie działać 52 przejścia graniczne. W 16 miejscach prowadzone będą kontrole stałe.

Kontrole wyrywkowe na przejściach

Na granicy z Litwą wytypowano 13 miejsc prowadzenia kontroli, z czego w dwóch miejscach będą prowadzone kontrole stałe. Dotyczy to dawnych przejść granicznych Budzisko i Ogrodniki. Zakres kontroli ma być dostosowany do stopnia zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa państwa.

Jak poinformował w rozmowie z PAP podporucznik Konrad Szwed z Komendy Głównej Straży Granicznej, kontrole będą wyrywkowe. Funkcjonariusze w pierwszej kolejności przyjrzą się busom i samochodom przewożącym więcej osób, w tym autom z przyciemnionymi szybami.

Brak szlabanów i zasieków

«Pamiętajmy, iż nie będzie to kontrola na granicy, jaka odbywała się przed wejściem do strefy Schengen, absolutnie nie będzie szlabanów, czy jakichś zasieków» - powiedział ppor. Szwed. Samochody będą przejeżdżały, a kontrole będą prowadzone jedynie wyrywkowo, na podstawie analizy ryzyka.

W przypadku zatrzymania pojazdu sprawdzane będą dokumenty kierowcy i pasażerów, a także bagażniki pojazdów. Szef rządu Donald Tusk (Platforma Obywatelska) wyjaśnił we wtorek, iż tymczasowe przywrócenie kontroli na tych granicach jest konieczne.

Wzrost presji migracyjnej

Z danych MSWiA wynika, iż od 1 stycznia do 29 czerwca 2025 roku na odcinku granicy polsko-białoruskiej zanotowano 15.022 próby jej nielegalnego przekroczenia. Z tej liczby około pięć procent osób pokonało barierę lub w innym miejscu przekroczyło granicę i nie zostało ujętych bezpośrednio na linii granicy państwowej.

Resort podkreśla, iż presja na granicę polsko-białoruską zmalała, ale wzrosła na Litwie i Łotwie. Według MSWiA służby litewskie odnotowały ponadtrzykrotny wzrost presji migracyjnej, a służby łotewskie - ponaddwukrotny.

Sytuacja na granicy z Litwą

To przekłada się na wzrost liczby cudzoziemców zatrzymywanych na granicy Polski z Litwą. W tym roku, do 29 czerwca, polska Straż Graniczna zatrzymała tam 412 cudzoziemców - to liczba zbliżona do zatrzymanych w całym zeszłym roku (432).

Na granicy polsko-niemieckiej od 1 stycznia do 29 czerwca br. zanotowano ponad 4,6 tys. nielegalnych wjazdów do Republiki Federalnej Niemiec. Najwięcej dokonali ich obywatele Ukrainy - około 40 procent.

Migranci z historią podróży przez Białoruś

Pozostałe osoby pochodziły między innymi z Afganistanu, Somalii, Syrii, Gruzji i Kolumbii. Według danych MSWiA ponad 850 migrantów, którzy w tym roku nielegalnie wjeżdżali z Polski do Niemiec, to osoby z historią podróży przez Białoruś.

Tymczasowa kontrola graniczna na polsko-niemieckim odcinku jest również podyktowana potrzebą weryfikacji prawnych przesłanek warunkujących ewentualne przyjęcie migrantów od strony niemieckiej. Dotyczy to szczególnie praktyki stosowanej przez Niemcy od 8 maja 2025 roku.

Niemiecka praktyka azylowa

Niemcy nie przyjmują wniosków o ochronę międzynarodową od cudzoziemców, którzy przybyli na terytorium Niemiec z innego państwa członkowskiego. Następnie stosują wobec tych osób odmowy wjazdu.

Niemcy wprowadziły kontrole na granicy z Polską w październiku 2023 roku, celem miało być powstrzymanie nielegalnej migracji. Zgodnie z obowiązującym prawem ta kontrola powinna skończyć się we wrześniu, ale premier Donald Tusk poinformował we wtorek o planach jej przedłużenia.

Ruch Obrony Granic na granicy

Ściślejsza kontrola skutkuje zwiększoną liczbą zawracanych do Polski migrantów próbujących przekroczyć granicę mimo niespełniania warunków wjazdu i pobytu w RFN. Na niektórych odcinkach granicy polsko-niemieckiej pojawiły się osoby związane z tak zwanym Ruchem Obrony Granic, powołanym przez Roberta Bąkiewicza.

Członkowie tego ruchu deklarują, iż «pilnują granicy przed osobami próbującymi ją nielegalnie przekroczyć». Wzmożonych działań rządu w związku z sytuacją na granicy domagali się politycy opozycji.

Historia kontroli granicznych

Polska kilkukrotnie czasowo przywracała kontrole na granicach wewnętrznych Schengen. Po raz pierwszy podczas współorganizowanych przez Polskę Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej - Euro 2012, a następnie podczas szczytów klimatycznych COP19 (2013) i COP24 (2018) w Warszawie i Katowicach.

W 2016 roku kontrole wprowadzono z okazji Światowych Dni Młodzieży w Krakowie oraz szczytu NATO odbywającego się jesienią w Warszawie. Do zaostrzenia ochrony granic doszło również w czasie pandemii COVID-19.

Kontrole weterynaryjne w 2025 roku

W 2023 roku wprowadzono kontrole na granicy polsko-słowackiej, co tłumaczono nasileniem migracji na tak zwanym szlaku bałkańskim oraz zagrożeniem nielegalną migracją na tym odcinku granicy. Na początku 2025 roku ponownie wprowadzono kontrole na wewnętrznych granicach Schengen - tym razem całodobowe kontrole weterynaryjne oraz zakaz wwozu zwierząt, mięsa, mleka i siana.

Decyzja ta była reakcją na występowanie pryszczycy u zwierząt hodowlanych. Obostrzenia objęły granice polsko-słowacką, polsko-czeską i polsko-niemiecką.

(PAP) mchom/ jpn/ Uwaga: Ten artykuł został zredagowany przy pomocy Sztucznej Inteligencji.