Nowy system kontroli podróżnych wchodzi w życie – co z Irlandią?

Od niedzieli 12 października w krajach strefy Schengen zaczyna obowiązywać nowy system EES, który zmienia zasady przekraczania granicy.

Od niedzieli 12 października 2025 roku wchodzi w życie nowy europejski system rejestracji wjazdów i wyjazdów (EES), który obejmie niemal całą strefę Schengen i wprowadzi obowiązkowe kontrole biometryczne dla podróżnych spoza Unii Europejskiej.

Nowy system kontroli

Nowy system EES (Entry/Exit System) to zautomatyzowana forma kontroli granicznej, która zastępuje manualne stemplowanie paszportów. Zamiast pieczątki, podróżni z państw trzecich będą musieli zarejestrować odciski palców, zrobić zdjęcie twarzy, a ich dane będą przechowywane cyfrowo.

Celem systemu jest usprawnienie kontroli granicznych oraz zapobieganie nadużyciom, w szczególności związanym z regułą 90/180 dni, czyli krótkoterminowym pobytem w krajach strefy Schengen.

EES obowiązuje osoby niebędące obywatelami Unii Europejskiej, ani Islandii, Liechtensteinu, Norwegii czy Szwajcarii, które podróżują do państw objętych systemem w celach krótkoterminowych – na maksymalnie 90 dni w ciągu 180 dni.

System EES nie obowiązuje:

• obywateli państw Unii Europejskiej, Irlandii i Cypru,
• osób posiadających karty pobytu wydane przez kraje UE oraz ich bliskich członków rodzin,
• osób podróżujących w ramach programów badawczych, edukacyjnych, wolontariatu i transferów służbowych
• posiadaczy wiz długoterminowych oraz zezwoleń na pobyt
• obywateli Andory, Monako, San Marino oraz Watykanu
• osób zwolnionych z kontroli granicznej, np. dyplomatów, pracowników sił zbrojnych czy kolejarzy na trasach międzynarodowych

Informacja dla podróżnych

Irlandia i Cypr pozostają przy ręcznym stemplowaniu paszportów. Lista państw wdrażających EES: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Szwajcaria, Węgry, Włochy, Islandia, Liechtenstein.

W pierwszych tygodniach po uruchomieniu systemu należy spodziewać się dłuższych kolejek i opóźnień na granicach, zwłaszcza w popularnych portach lotniczych i przy dużym natężeniu ruchu.

Zaleca się, by osoby podróżujące do państw objętych nowym systemem EES zaplanowały więcej czasu w przejście kontroli granicznej – choćby do 4 godzin.

Władze unijne przewidziały możliwość tymczasowego zawieszania działania systemu, jeżeli opóźnienia miałyby być zbyt uciążliwe. Pełna implementacja EES we wszystkich krajach ma nastąpić do 10 kwietnia 2026 roku.

Rejestracja w systemie będzie ważna przez trzy lata, jednak dane podróżnych będą każdorazowo weryfikowane przy kolejnych podróżach.