Pokój na Bliskim Wschodzie? Podpisano najważniejsze porozumienie

Co dokładnie przewiduje porozumienie? Przede wszystkim zawieszenie działań zbrojnych w Strefie Gazy, a następnie uwolnienie wszystkich izraelskich zakładników (około 20 osób) w ciągu 72 godzin. W tym samym czasie Izrael zacznie zwalnianie 250 Palestyńczyków skazanych na dożywocie oraz 1700 osób zatrzymanych po wybuchu wojny. W ciągu doby od zawarcia umowy izraelskie wojska wycofają się do uzgodnionej wcześniej linii. Strefa Gazy zostanie otwarta na pomoc humanitarną, nadzorowaną przez ONZ i Czerwony Półksiężyc. Porozumienie zakłada również utworzenie tymczasowej administracji palestyńskiej pod międzynarodowym nadzorem. Docelowo ma także nastąpić demilitaryzacja Hamasu i odbudowa regionu.

Wojna w Strefie Gazy rozpoczęła się po tym, jak 7 października 2023 roku bojownicy Hamasu dokonali zmasowanego ataku na Izrael, zabijając ponad 1200 osób i porywając 251 zakładników. W odpowiedzi Izrael rozpoczął intensywną ofensywę militarną – lotniczą i lądową – która przez dwa lata doprowadziła do ogromnych zniszczeń i dramatycznej sytuacji humanitarnej w enklawie. Według źródeł palestyńskich, liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła 67 tysięcy.

Zabiegi pokojowe podejmowane przez międzynarodowe instytucje i konkretne państwa dotąd nie przyniosły wymiernych rezultatów. Trwające od poniedziałku w egipskim Szarm el-Szejk negocjacje prowadzone były z udziałem przedstawicieli Egiptu, Kataru, Turcji i USA. W rokowaniach uczestniczył m.in. specjalny wysłannik Trumpa ds. Bliskiego Wschodu Steve Witkoff, premier Kataru Mohammed bin Abdulrahman as-Sani, izraelski minister ds. strategicznych Ron Dermer oraz główny negocjator Hamasu i jeden z jego przywódców Chalil al-Hajja.

Nadzieja, sukces i radość

Premier Izraela Benjamin Netanjahu zapowiedział, iż „z Bożą pomocą sprowadzimy do domu wszystkich zakładników”. Podziękował Donaldowi Trumpowi za wsparcie, a samo zawarcie umowy określił jako „dyplomatyczny sukces i moralne zwycięstwo Izraela”. Hamas wezwał społeczność międzynarodową, by wymusiła na Izraelu przestrzeganie umowy. Ta zaś przyjęła porozumienie z nadzieją. Premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer nazwał je „chwilą głębokiej ulgi”. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen napisała na portalu X, iż docenia wysiłki dyplomatyczne USA i prezydenta Donalda Trumpa, które doprowadziły do przełomu. Zapowiedziała, iż UE będzie przez cały czas wspierać szybkie i bezpieczne dostawy pomocy humanitarnej do Strefy Gazy. A później jest gotowa pomóc w odbudowie. Sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres także z zadowoleniem przyjął porozumienie. Oświadczył, iż „wszyscy zakładnicy powinni zostać zwolnieni w godny sposób”. Dodał, iż trzeba zapewnić „natychmiastowe, niezakłócone dostawy pomocy humanitarnej na tereny dotknięte wojną”.

Wieści na temat zawartej umowy skłoniły setki Palestyńczyków i Izraelczyków do świętowania na ulicach. Agencje donoszą o publicznych celebracjach w Gazie, na Zachodnim Brzegu oraz w Tel Awiwie, gdzie na placu Zakładników zebrały się m.in. rodziny porwanych.

Choć faktycznie nastąpiło już zawieszenie broni, biuro Netanjahu oświadczyło, iż formalnie nastąpi ono, gdy umowa zostanie ratyfikowana przez izraelski rząd. Obrady gabinetu bezpieczeństwa zwołane zostały na godz. 16.00 czasu polskiego.