Obraz „Lato” autorstwa duńskiej malarki Berthy Wegmann, skradziony po II wojnie światowej, wraca do Polski po tym, jak pojawił się na aukcji w Kopenhadze.
Polska restytucja dóbr kultury utraconych w wyniku II wojny światowej liczy już 805 dzieł sztuki. 2025 roku Ministerstwo Kultury doprowadziło do powrotu 23 obiektów.
„Każde odzyskane dzieło to nie tylko wartość artystyczna, ale też świadectwo naszej historii i tożsamości” – podkreślają urzędnicy resortu.
Obraz „Lato” z początku XX wieku, zaginiony krótko po wojnie, pojawił się na aukcji w Kopenhadze. Duńskie rodzeństwo, które odziedziczyło obraz i nieświadomie wystawiło go na aukcję, współpracowało z polskimi władzami. Dom aukcyjny natychmiast zareagował, wycofując dzieło ze sprzedaży.
Urzędnicy Ministerstwa Kultury podkreślają, iż „kluczowe znaczenie ma kooperacja i dobra wola poprzednich właścicieli”. W ostatnich latach odzyskiwane przez Polskę przedmioty pojawiały się na rynkach sztuki w Wielkiej Brytanii, Izraelu i Danii.
Obraz który pierwotnie należał do niemieckiej instytucji, dziś uznaje się za polską własność kulturalną ze względu na przesunięcia terytorialne po II wojnie światowej.
Złożona historia własności
Polska nie ogranicza się do odzyskiwania utraconych dzieł. Ministerstwo Kultury przygotowuje szczegółowy plan zabezpieczenia i ewakuacji najważniejszych kolekcji kultury narodowej na wypadek przyszłych konfliktów, w szczególności rosyjskiej agresji. Inicjatywa obejmuje 160 państwowych muzeów.
Plany zakładają selekcję priorytetowych dzieł – obrazów, rzeźb, unikalnych książek i instrumentów muzycznych – oraz zabezpieczenie ksiąg inwentarzowych niezbędnych do przyszłego odzyskiwania eksponatów.
Te działania wpisują się w szerszą strategię ochrony dziedzictwa i podnoszenia świadomości o znaczeniu dokumentowania i zabezpieczania dóbr kultury w niestabilnym świecie. Jak podsumowują urzędnicy: „Każda odzyskana praca to krok w kierunku silniejszego bezpieczeństwa kulturowego”.
