17 września 2025 roku izraelskie Ministerstwo Obrony ogłosiło historyczny przełom: system Iron Beam – pierwsza na świecie w pełni operacyjna laserowa tarcza powietrzna – został uznany za gotowy do służby. To nie demonstracja, nie test – to realne wdrożenie nowej klasy broni, która może odmienić sposób prowadzenia wojny. I co ważniejsze: radykalnie obniżyć jej koszt.
Fot. AI Ilustracja poglądowa
Rewolucja w obronie powietrznej
Iron Beam to wysokoenergetyczny laser o mocy 100 kilowatów, opracowany przez izraelskie firmy Rafael Advanced Defense Systems i Elbit Systems. System został zaprojektowany do niszczenia rakiet, pocisków moździerzowych i dronów. Przechwytywanie celów dzięki światła to już nie science fiction, ale rzeczywistość izraelskiej armii.
Prawdziwym przełomem nie jest jednak wyłącznie technologia, ale ekonomia. Koszt jednego przechwycenia dzięki Iron Dome to choćby 50 tysięcy dolarów. Wystrzał z Iron Beam? Od 2,5 do 10 dolarów – głównie za energię. To fundamentalna zmiana w rachunku zysków i strat współczesnych konfliktów. Tanie, masowe zagrożenia przestają być tak opłacalne, jeżeli można je neutralizować niemal bezkosztowo.
Jak działa laserowa tarcza
Sercem systemu jest zaawansowana optyka adaptacyjna, która kompensuje rozpraszanie wiązki laserowej w atmosferze. Energia z setek światłowodowych laserów skupiana jest w jednym punkcie, tworząc impuls zdolny zniszczyć cel oddalony choćby o dziesięć kilometrów. Zniszczenie następuje w ciągu kilku sekund.
W przeciwieństwie do systemów rakietowych, Iron Beam nie korzysta z klasycznej amunicji. Dopóki system jest zasilany, może prowadzić ogień nieprzerwanie, co czyni go szczególnie skutecznym podczas zmasowanych ataków.
Testy i pierwsze sukcesy bojowe
System był testowany w złożonych scenariuszach bojowych na południu Izraela. Skutecznie neutralizował różne typy celów – zarówno pojedyncze drony, jak i symultaniczne zagrożenia. W październiku 2023 roku uproszczona wersja Iron Beam zestrzeliła czterdzieści dronów Hezbollahu. Było to pierwsze w historii bojowe użycie broni laserowej tej klasy.
Według izraelskiego resortu obrony to ostatni kamień milowy przed pełną integracją systemu z istniejącą infrastrukturą: Iron Dome, Proca Dawida i Arrow. Pełne baterie Iron Beam mają zostać wdrożone do końca 2025 roku.
Nowa logika wojny
Współczesne konflikty stają się coraz bardziej asymetryczne. Grupy zbrojne inwestują w tanie drony i improwizowane rakiety, które do tej pory wymagały kosztownych odpowiedzi. Laserowa tarcza eliminuje tę ekonomiczną przewagę. Gdy państwo nie musi liczyć każdej przechwyconej rakiety, zyskuje nie tylko oszczędności, ale i strategiczną pewność działania.
Izraelski minister obrony Israel Katz podkreślił, iż Iron Beam to nie tylko technologia, ale nowy sposób myślenia o obronie. W jego słowach: „To stawia Izrael w awangardzie światowych potęg technologicznych”.
Światowy wyścig laserowy
Choć Izrael jest liderem, nie jest osamotniony. Stany Zjednoczone wdrożyły już laserowe systemy HELIOS na swoich okrętach, a armia testuje mobilne platformy DE M-SHORAD na pojazdach Stryker. Chiny zaprezentowały system LY-1 do obrony przed dronami i rakietami. Wcześniej rozwijały mobilny Silent Hunter, wykorzystywany już w działaniach pokazowych. Indie testują system DURGA II o podobnej mocy do Iron Beam oraz lżejsze wersje antydronowe. Wielka Brytania rozwija system DragonFire, który ma wejść do służby w 2027 roku. Niemcy pracują nad rozwiązaniami laserowymi dla swojej marynarki wojennej.
Według prognoz, wartość globalnego rynku broni energetycznej wzrośnie z 7,1 miliarda dolarów w 2025 roku do ponad 15 miliardów w 2034. Chiny posiadają już ponad 23 procent udziału w tym rynku, wyprzedzając Stany Zjednoczone.
Broń jutra w codziennej służbie
Elbit Systems zapowiada kolejne warianty Iron Beam – mobilne wersje dla wojsk lądowych oraz systemy powietrzne. Możliwe jest też skalowanie mocy – zarówno w górę, dla zwalczania celów większego kalibru, jak i w dół, dla precyzyjnych zastosowań lokalnych.
Pozostają jednak pytania: jak system poradzi sobie w warunkach niekorzystnych pogodowo? Czy będzie skuteczny podczas długotrwałych, saturacyjnych ataków? Czy przeciwnicy opracują metody przeciwdziałania – takie jak powłoki refleksyjne, zakłócenia czy fałszywe cele?
Jedno jest pewne: świat właśnie przekroczył granicę, za którą broń laserowa przestaje być futurologią. Staje się codziennym narzędziem walki – szybkim, tanim i precyzyjnym. W czasach, gdy zagrożenia przychodzą z niskiego pułapu i niewielkim kosztem, to może być technologia, która zadecyduje o przewadze.
Dariusz Frach, thefad.pl / Źródło: Reuters, breakingdefense.com
