Próbujemy tylko gasić pożary

USA myślą, iż stabilizują sytuację. Jest odwrotnie

Dr Van Jackson – amerykański badacz stosunków międzynarodowych

Chciałem zacząć tę rozmowę od innych wątków, np. czy rzeczywiście jest coś takiego jak lewicowa strategia w polityce zagranicznej, o której piszesz w książce. Ale wydarzenia ostatnich dni nie zostawiają mi wyboru. Muszę zapytać o sytuację na Bliskim Wschodzie i o to, w jak dużych opałach jest prezydent Biden. W skali od jednego do dziesięciu.
– Nie wygląda to dobrze, prawda? Gdy chodzi o to, jak bardzo w kłopotach jest prezydent Biden, powiedziałbym: osiem na dziesięć i będzie gorzej. W tym momencie nasza polityka zagraniczna jest co najmniej tak zła jak za Trumpa. A nie mówię tego z lekkim sercem, bo sam jestem największym krytykiem poprzedniego prezydenta. Gdy więc oceniam, iż dziś Biden postępuje co najmniej równie źle, a być może gorzej – nie przychodzi mi to łatwo. Ale tak jest.

To znaczy?
– Pocieszamy się, iż przynajmniej nie wybuchła III wojna światowa. Jednak w tym momencie nie wiadomo, czemu utwierdzanie się w tym przekonaniu miałoby służyć. Przecież gdzie spojrzeć, tam bałagan. A ludzie zajmujący się polityką zagraniczną w administracji Bidena, moi dawni koledzy i koleżanki, wciąż żyją w świecie z przeszłości. Ich mapy mentalne nie przystają do dzisiejszej rzeczywistości. Widząc, iż nie wszystko na świecie stoi jeszcze w płomieniach, dochodzą oni do wniosku, iż skoro tak – to w sumie dobrze, ale nie biorą pod uwagę, iż wystarczy dać temu ognisku zapalnemu chwilę i wiadomo, co się stanie. Z tego powodu w kluczowych momentach nie potrafią zachować się racjonalnie i podejmują wprost koszmarne decyzje. Tak dochodzimy do sytuacji, w której nie jesteśmy w stanie potępić ludobójstwa. Gdy działając rzekomo w imię odstraszania, ściągamy na siebie kolejne ataki. Uzależniamy się od militaryzmu jako jednego z ostatnich sposobów na jakąkolwiek politykę. I tak dalej.

W Polsce natychmiast ktoś zaprotestuje: a co z Ukrainą? Przecież administracja Bidena zachowała się jak trzeba, w zgodzie z wartościami i racjonalnie odpowiadając na zagrożenie – usłyszysz.
– Cóż, choćby jeżeli Ukraina jest jasnym punktem na mapie, gdy chodzi o politykę zagraniczną tej administracji, nie ma powodu do wielkiego optymizmu. W odniesieniu do Ukrainy nie znamy odpowiedzi na słynne już pytanie, jak to wszystko ma się skończyć. Na razie jesteśmy uwikłani w wieczną wojnę, w której bilans sił sprzyja stronie przeciwnej. Nie ma w tej chwili innego scenariusza: albo Ukraina zrzeka się części terytorium, albo walczy o jego odzyskanie w nieskończoność. Taka jest rzeczywistość. Trudno, by mi się podobała – nie jestem fanem Putina – ale jest, jak jest. Amerykańskie dostawy sprzętu wojskowego i amunicji służyły temu, by kupić Ukrainie czas i przestrzeń do działania. Nic więcej. Nie można się oszukiwać, iż taką polityką uda się powstrzymać wściekle zawzięte mocarstwo atomowe, które uparło się dokonywać podbojów terytorialnych. Pomoc Ukrainie, sama w sobie najlepsza karta w repertuarze Białego Domu, wcale więc nie jest kartą zwycięską.

Cały tekst można przeczytać w „Przeglądzie” nr 8/2024, którego elektroniczna wersja jest dostępna dla posiadaczy e-prenumeraty

Dr Van Jackson – wykładowca Victoria University w Wellington w Nowej Zelandii, ekspert ośrodka Security in Context i autor podcastu „Un-Diplomatic”, autor książek poświęconych strategii i rywalizacji międzypaństwowej – ostatnio „Grand Strategies of the Left” (Cambridge University Press, 2023).

[email protected]

Fot. materiały prasowe