To odkrycie wstrząsnęło opinią publiczną i otworzyło nowy rozdział w historii polsko-ukraińskiej pamięci. W Puźnikach, na zachodniej Ukrainie, zakończono jedną z najważniejszych ekshumacji ostatnich lat. W masowym grobie odkryto szczątki co najmniej 42 ofiar – kobiet, mężczyzn i dzieci – brutalnie zamordowanych w nocy z 12 na 13 lutego 1945 roku. To pierwsze tak szeroko zakrojone prace od czasu zniesienia zakazu poszukiwań na Ukrainie.
Fot. Warszawa w Pigułce
Nowoczesna technologia, bolesna prawda
Zespół ekspertów z Fundacji „Wolność i Demokracja”, Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, „Wołyńskich Starożytności” oraz IPN wykorzystał skanery 3D, techniki antropologiczne i badania genetyczne, by dokładnie udokumentować miejsce zbrodni i ustalić tożsamość ofiar.
Wydobyto nie tylko szczątki ludzkie, ale również osobiste przedmioty: guziki, różańce, fragmenty odzieży, medaliki. To one mogą pomóc rodzinom zidentyfikować swoich bliskich po dekadach ciszy i zakłamywania historii.
Historyczny przełom – Ukraina uchyla zakaz, Polska działa
To pierwsza taka ekshumacja od czasu, gdy Ukraina w listopadzie 2024 r. zniosła formalny zakaz poszukiwań szczątków polskich ofiar na swoim terytorium. Prace są finansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP i postrzegane jako wyraźny znak zmiany w relacjach między oboma krajami.
Jak podkreślił sekretarz stanu MKiDN, Maciej Wróbel, „to nie tylko badanie naukowe – to akt moralny, obowiązek wobec tych, których pamięć przez dekady była zakopywana razem z ich ciałami”.
Godny pochówek i przywrócenie tożsamości
Szczątki zostaną pochowane na lokalnym cmentarzu w Puźnikach, zgodnie z wolą rodzin ofiar. Dla wielu z nich to pierwszy realny kontakt z historią swoich przodków – wcześniej blokowany przez brak dostępu do dokumentów i opór polityczny.
Ekshumacja nie kończy procesu – to dopiero początek działań, które mają objąć także inne miejsca zbrodni na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.
Symboliczna chwila dla Polski i Ukrainy
Odnalezienie masowego grobu w Puźnikach to nie tylko krok w kierunku prawdy historycznej, ale i gest pojednania. To dowód, iż po latach przemilczania, obie strony są gotowe rozmawiać o najtrudniejszych kartach wspólnej historii. Prace ekshumacyjne w Puźnikach to historyczny przełom – po latach milczenia odnaleziono szczątki dziesiątek ofiar, przywracając im tożsamość i godność. Nowoczesna technologia, kooperacja polsko-ukraińska i determinacja rodzin ofiar pokazują, iż historia, choćby ta najtragiczniejsza, może zostać usłyszana – i zapisana na nowo.
Źródło: PAP/warszawawpigulce.pl
