Śledztwo w Wielkiej Brytanii wykazało, iż prezydent Rosji Władimir Putin musiał osobiście autoryzować atak na byłego agenta GRU Siergieja Skripala w 2018 roku. Operacja doprowadziła do śmierci niewinnej Brytyjki i wywołała międzynarodowy kryzys dyplomatyczny.
Były sędzia brytyjskiego Sądu Najwyższego, Sir Anthony Hughes, przewodniczący komisji śledczej, nie pozostawia wątpliwości: za próbą zabójstwa Skripala stał rosyjski wywiad wojskowy GRU, a operację musiał zatwierdzić Władimir Putin. Hughes podkreśla, iż „przytłaczające dowody wskazują na bezpośrednie zaangażowanie rosyjskiego państwa na najwyższym szczeblu”.
Rosja konsekwentnie zaprzecza jakimkolwiek związkom z atakiem, określając zarzuty mianem antyrosyjskiej propagandy.
Trujący ślad w Salisbury
4 marca 2018 roku Skripal i jego córka Julia zostali znalezieni nieprzytomni na ławce w Salisbury. Brytyjskie służby gwałtownie zidentyfikowały bojowy środek paralityczno-drgawkowy typu „nowiczok”, naniesiony w formie płynnej na klamkę drzwi wejściowych domu Skripala.
Kilka miesięcy później, w czerwcu 2018 roku, Charlie Rowley znalazł porzucony flakonik perfum, w którym rosyjscy agenci przemycili nowiczoka do Wielkiej Brytanii. Jego partnerka, 44-letnia Dawn Sturgess, matka trojga dzieci, spryskała się zawartością flakonika, myśląc, iż to perfumy, i niedługo zmarła na skutek zatrucia. Brytyjskie władze ogłosiły osobny „poważny incydent” w Amesbury.
Zeznania przed komisją ujawniły, iż porzucony pojemnik zawierał wystarczającą ilość nowiczoka, by zabić „tysiące” osób. Ostatecznie zginęła jedna osoba, a co najmniej cztery inne, w tym Skripalowie i oficer policji Nick Bailey, doznały poważnych, długotrwałych skutków zdrowotnych.
„Zadziwiająco lekkomyślna” operacja
Hughes określił operację jako „zadziwiająco lekkomyślną” i przypisał Putinowi „moralną odpowiedzialność” za śmierć Sturgess. Londyn i stolice państw sojuszniczych uznały atak za bezprawne użycie siły na terytorium Wielkiej Brytanii, naruszające Konwencję o zakazie broni chemicznej i podważające globalne tabu wobec tej kategorii uzbrojenia.
W odpowiedzi na atak w 2018 roku Wielka Brytania wraz z ponad 20 państwami sojuszniczymi skoordynowała działania, wydalając łącznie ponad 150 rosyjskich dyplomatów i oficerów wywiadu. Sprawa Skripala stała się punktem odniesienia dla zbiorowych reakcji na rosyjską aktywność wywiadowczą.
Atak wzmocnił zachodnią politykę wobec Rosji, przyczyniając się do rozszerzenia sankcji, wzmożonej kontroli rosyjskich funduszy w Londynie oraz wprowadzenia przepisów w duchu ustawy Magnitskiego. W samej Wielkiej Brytanii incydent wymusił rozległe operacje dekontaminacyjne w Salisbury i Amesbury, spowodował zakłócenia gospodarcze w dotkniętych obszarach i wywołał debatę o zasobach brytyjskiego kontrwywiadu.
