Rosja zacieśnia doktrynę nuklearną – komentarz INE

ine.org.pl 1 miesiąc temu

Wstęp

19.11.2024 Władimir Putin – Prezydent Federacji Rosyjskiej (FR) – podpisał ustawę, która wprowadza zmiany w doktrynie nuklearnej FR. Władimir Putin zwlekał z podpisaniem wprowadzonych wcześniej zmian, ponieważ czekał na polityczny ruch Zachodu, zwłaszcza po wyborach w Stanach Zjednoczonych. Po raz pierwszy Władimir Putin zaproponował aktualizację doktryny 25.09.2024 podczas spotkania Rady Bezpieczeństwa FR.

Po wygranej Donalda Trumpa w wyborach prezydenckich, Joe Biden zezwolił Ukrainie na użycie amerykańskich pocisków długodystansowych MGM-140 ATACMS (Army Tactical Missile System) do uderzeń w cele położone w głębi terytorium FR. [1] Dziennikarze zapytali rzecznika prasowego Kremla – Dmitrija Pieskowa – czy aktualizacja doktryny była odpowiedzią na zezwolenie użycia pocisków ATACMS. Polityk odpowiedział, iż „aktualizacja odbyła się w adekwatnym momencie”.

Rewizja doktryny nuklearnej zbiegła się też z 1000. dniem wojny na Ukrainie. Eskalacja doktryny następuje jednak stopniowo już od 2022 r. W 2023 r. FR wycofała się z Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych (CTBT) oraz z Traktatu o redukcji zbrojeń strategicznych (Nowy START). W bieżącym roku, gdy prezydent Francji – Emmanuel Macron – powiedział, iż nie może wykluczyć wysyłania zachodnich żołnierzy na Ukrainę, Władimir Putin zarządził ćwiczenia oddziałów taktycznej broni jądrowej w reakcji na „zagrożenia” z Zachodu.

Założenia nowej doktryny

„Używanie przez Siły Zbrojne Ukrainy zachodnich rakiet konwencjonalnych dalekiego zasięgu może skutkować uruchomieniem rosyjskiej reakcji nuklearnej” – poinformował dziennikarzy rzecznik prasowy Kremla – Dmitri Pieskow. w tej chwili Federacja Rosyjska daje sobie prawo do odpowiedzi nuklearnej przeciwko państwu atomowemu, które wspiera kraj bez dostępu do broni nuklearnej w „agresji” na Rosję, która zagraża krytycznym interesom żywotności państwa. Dodatkowo, każdy znaczący atak lotniczy na Federację Rosyjską może być potraktowany jako zagrożenie dla żywotnych interesów państwa i skutkować reakcją nuklearną. [2] Uaktualniona doktryna identyfikuje zagrożenia:

Rozmieszczenie potencjalnej obrony antyrakietowej,
Rozmieszczenie pocisków balistycznych krótkiego, średniego i długiego zasięgu,
Rozmieszczenie broni precyzyjnej i hipersonicznej na Ukrainie,
Konwencjonalny atak zagrażający suwerenności i integralności terytorialnej Rosji bądź Białorusi. [3]

W rosyjskiej doktrynie uderzenie nuklearne w reakcji na zagrożenie żywotnych interesów państwa jest jedynym możliwym przypadkiem ofensywnego użycia broni nuklearnej. Wszystkie inne przypadki to jej użycie w sposób defensywny. Sytuację charakteryzuje dość paradoksalne określenie „eskalacja celem deeskalacji”. Rosyjska doktryna jest dość swobodna i umożliwia swobodne poruszanie się po drabinie eskalacyjnej. [4]

Wnioski

Rosja często używa argumentu nuklearnego w przypadku bardziej stanowczych działań Zachodu. W tym przypadku użyła go, gdy Stany Zjednoczone pozwoliły na użycie pocisków ATACMS na terytorium FR. W czasie konfliktu na Ukrainie, Federacja Rosyjska już wielokrotnie wysuwała groźby nuklearne wobec Zachodu.

Prowadzi to do inflacji zagrożenia nuklearnego i rozwodnienia elementu groźby w odpowiedzi nuklearnej. Przyjmuje się, iż jednym z celów ukraińskiej ofensywy w rejonie Kurska było testowanie czerwonych linii Kremla, szczególnie w przypadku doktryny nuklearnej. Brak odpowiedzi nuklearnej po zajęciu części terytorium FR również stawia stanowczość samej doktryny pod znakiem zapytania.

Rosja usilnie próbuje przesuwać czerwone linie w reakcji na działania Zachodu. Zapomina, iż tym działaniem rozwadnia poczucie zagrożenia. Pozostaje pytanie: co będzie następnym elementem eskalacji nuklearnej? Bardzo możliwe, iż będzie to wznowienie wyścigu zbrojeń w obszarze broni nuklearnej – taktycznej i strategicznej – oraz środków jej przenoszenia.

Bibliografia