Rzecznik Praw Dziecka w 2024 roku otrzymał ponad 800 spraw dotyczących międzynarodowych uprowadzeń rodzicielskich w ramach konwencji haskiej. To dwukrotnie więcej niż rok wcześniej, gdy zgłoszono kilka ponad 400 takich przypadków.
RPD z pozytywnym skutkiem zakończył ponad 150 postępowań sądowych. Interwencje dotyczyły między innymi odebrania dziecka przez służby socjalne za granicą czy zobowiązania cudzoziemca do powrotu z dzieckiem do wskazanego przez sąd kraju.
Sądy pomijają głos dzieci
Analiza akt sądowych przez RPD wykazała poważne uchybienia polskich sądów okręgowych. Niejednokrotnie pomijały one wysłuchanie dziecka i nie weryfikowały, czy doznało ono przemocy w kraju, z którego zostało zabrane do Polski.
Sądy nie sprawdzały też, czy dziecko czuje lęk w stosunku do któregoś z rodziców lub czy było świadkiem przemocy między rodzicami. "W jednej ze spraw zgłoszonej Rzecznikowi Praw Dziecka sąd w Polsce zdecydował o konieczności powrotu małoletnich dzieci, pomimo informacji, iż wnioskujący rodzic stosuje przemoc. Okazało się, iż wysłuchanie małoletnich odbyło się bez dochowania należytej staranności. Sąd nie wziął pod uwagę choćby przedstawionej opinii psychologicznej" - powiedziała PAP Anna Lewicka z biura prasowego RPD.
RPD zwrócił uwagę, iż sądy powinny wzmocnić pozycję dziecka w sprawach dotyczących międzynarodowych uprowadzeń rodzicielskich i rzetelniej badać stan faktyczny.
Sprawa dziewczynki z autyzmem
Przykładem problemów jest sprawa 3,5-letniej dziewczynki, którą matka Polka uprowadziła z Irlandii do rodzinnego domu w wielkopolskim Pleszewie. Sąd pierwszej instancji i okręgowy zdecydowały o wydaniu dziecka ojcu do Irlandii.
Matka nie chce oddać córki ze względu na prowadzone w Polsce leczenie dziewczynki, u której stwierdzono autyzm i problemy neurologiczne. RPD skierował kasację do Sądu Najwyższego w Warszawie, domagając się wstrzymania prawomocnego postanowienia.
"Rozprawa o wydaniu córki przebiegła w atmosferze pośpiechu i bez przesłuchania stron, nie miałam możliwości przedstawienia potrzeb córki, chorób, z którymi się boryka, zaświadczeń i opinii lekarskich oraz problemów, z jakimi walczy na co dzień" - powiedziała PAP matka dziewczynki. Według kobiety, w Irlandii "nie ma pomocy dla dzieci z autyzmem, wszędzie są ogromne kolejki, nie ma nauczycieli wspomagających do przedszkola".
Poszukiwania trwają
Kobieta ukrywa się z dzieckiem od 10 kwietnia, oczekując na wyrok Sądu Najwyższego. W poszukiwanie dziewczynki włączyła się pleszewska policja, a sprawa jest szeroko komentowana w irlandzkich mediach.
Ojciec nie może ustalić miejsca pobytu dziecka, by zgodnie z wolą sądu odebrać je matce.
Konwencja haska to międzynarodowe porozumienie pomagające w powrocie dzieci uprowadzonych do innego kraju. Zakłada niezwłoczny powrót dziecka do państwa miejsca jego stałego pobytu, jeżeli wniosek wpłynie przed upływem roku od uprowadzenia.
Źródła wykorzystane: "PAP" Uwaga: Ten artykuł został zredagowany z pomocą Sztucznej Inteligencji.
