Analiza w skrócie
- Prezydencja Danii w Radzie Unii Europejskiej rozpoczęła się 1 lipca 2025 r. i potrwa do 31 grudnia 2025 r. Jest to już ósma prezydencja Danii w Radzie.
- Priorytety Kopenhagi są zbliżone do polskich – na pierwszym miejscu znajduje się bezpieczeństwo.
- Największy potencjał współpracy Danii i Polski obejmuje takie obszary, jak bezpieczeństwo, obronność, wsparcie dla Ukrainy, konkurencyjność i przechodzenie na niezależność energetyczną.
- Prezydencja stanowi dla państwa duże wyzwanie zarówno pod względem organizacyjnym, jak i politycznym. Kraj pełniący tę funkcję powinien działać jako uczciwy i bezstronny mediator, powstrzymując się od otwartego promowania własnych interesów.
Wstęp
Prezydencja Danii w Radzie Unii Europejskiej (Rady; RUE) rozpoczęła się 1 lipca 2025 r. i potrwa do 31 grudnia 2025 r. Jest to już ósma prezydencja Danii w Radzie. Po raz pierwszy prezydencje sprawowała w 1973 r., a ostatni – w 2012 r.
Główne zadania prezydencji to planowanie i prowadzenie posiedzeń Rady i jej organów oraz reprezentowanie Rady w stosunkach z innymi instytucjami UE. Państwo sprawujące prezydencję przedstawia również tzw. priorytety, które mają być realizowane w trakcie sprawowania prezydencji [1].
Motto duńskiej prezydencji brzmi ,,Silna Europa w zmieniającym się świecie”. Do jej dwóch nadrzędnych priorytetów należy (1) Bezpieczna Europa oraz (2) konkurencyjna i zielona Europa [2].
Priorytety duńskiej prezydencji
Z programu prezydencji możemy się dowiedzieć, iż Kopenhaga będzie działać na rzecz silnej i zdecydowanej UE, która potrafi wziąć odpowiedzialność za własne bezpieczeństwo oraz jest w stanie zwiększać swoją konkurencyjność. Według Duńczyków, aby to osiągnąć, Unia musi dostosowywać swoje działania do własnych deklaracji i skutecznie stawiać czoła stojącym przed nią wyzwaniom. Ich zdaniem kluczową rolę w tym procesie odgrywa zielona transformacja, stanowiąca fundament bezpieczniejszej i bardziej konkurencyjnej Europy [3].
Dania zamierza również dążyć do zwiększenia wydatków na obronność w całej UE, aby wzmocnić zdolność odstraszania wobec Rosji. Według duńskich władz istnieje realne zagrożenie, iż Moskwa może zaatakować jedno z państw członkowskich NATO, dlatego, zdaniem państwa, zdolność skutecznego odstraszania Rosji należy osiągnąć najpóźniej do 2030 roku [4].
Dania planuje także zwiększyć wsparcie militarne i finansowe dla Ukrainy. Kopenhaga zaproponowała nawet, aby wybrane ukraińskie firmy zbrojeniowe przeniosły swoją działalność do Unii i tam prowadziły produkcję uzbrojenia, które następnie mogłoby być przekazywane na front [5].
Na oficjalnej stronie duńskiej prezydencji w Radzie UE dostępny jest program z głównymi kierunkami działań w zależności od składu Rady. Przykładowo w programie dotyczącym Rady do Spraw Ogólnych (GAC) zapisano, iż duńska prezydencja będzie ambitnie działać na rzecz promowania procesu rozszerzenia Unii Europejskiej oraz przygotowania Wspólnoty do tego procesu poprzez niezbędne reformy wewnętrzne. Dania planuje przyspieszyć negocjacje akcesyjne z Ukrainą, Mołdawią oraz krajami Bałkanów Zachodnich [6].
W programie Rady do Spraw Środowiska (ENVI) zapowiedziano, iż duńska prezydencja położy szczególny nacisk na negocjacje dt. celu klimatycznego UE na 2040 r., wspierając UE w osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r. W kontekście globalnym duńska prezydencja zapowiedziała dążenie do zapewnienia, iż UE utoruje drogę dla ambitnych polityk środowiskowych, przyrodniczych i klimatycznych, w szczególności w odniesieniu do międzynarodowych negocjacji w ramach Zgromadzenia ONZ ds. środowiska, konwencji dotyczących przyrody, zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, konwencji klimatycznej ONZ i COP30 [7].
Pierwsze nieformalne spotkanie ministrów miało miejsce 18 lipca w Kopenhadze w trakcie posiedzeń Rady ds. Konkurencyjności (COMPET). Poza tym zaplanowano ponad 300 wydarzeń, zarówno oficjalnych, jak i kulturalnych. Prezydencja jest sporym wyzwaniem dla państwa pod względem organizacyjnym i politycznym. Kraj musi być uczciwym i bezstronnym mediatorem. Nie może także jawnie przedstawiać swoich własnych interesów.
Synergie i wyzwania dla Polski podczas duńskiej prezydencji
W niektórych obszarach priorytety duńskiej prezydencji pokrywają się z interesami Polski, co stwarza możliwość współpracy i synergii. Zarówno Dania, jak i Polska, kwestię bezpieczeństwa traktują jako absolutny priorytet. Polska w trakcie swojej prezydencji mocno postawiła na temat obronności, ochrony granic oraz wsparcia Ukrainy. Tak samo Dania kładzie nacisk na zwiększenie zdolności UE do samodzielnej obrony i rozwoju wspólnej polityki bezpieczeństwa. To otwiera przed Warszawą możliwość zacieśnienia współpracy z Kopenhagą w zakresie obronności, rozwijania wspólnych projektów przemysłowych oraz silniejszego osadzenia własnych priorytetów w europejskiej debacie dt. bezpieczeństwa.
Oba państwa są również zgodne co do potrzeby pełnego odejścia od importu rosyjskich źródeł energii i budowania europejskiego bezpieczeństwa energetycznego. Polska inicjowała rozmowy o dywersyfikacji źródeł energii, natomiast Kopenhaga koncentruje się na zielonej transformacji i bezpieczeństwie energetycznym UE.
Niektóre interesy Polski i Danii pozostają rozbieżne, zwłaszcza w kwestiach klimatycznych, handlowych i gospodarczych. Duńczycy planują aktywnie włączyć się w prace nad wyznaczeniem nowego celu klimatycznego na 2040 r. oraz w przygotowania UE do szczytu klimatycznego COP30 w Brazylii. Polska jako kraj o większym udziale węgla niż Dania, podchodzi do transformacji energetycznej z większą ostrożnością, zabiegając o elastyczność oraz dodatkowe wsparcie dla regionów i sektorów szczególnie wrażliwych na szybkie zmiany klimatyczne. Zbyt ambitne cele Danii mogą pogłębić nierówności w rozwoju gospodarczym i obciążyć finansowo polskie przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa domowe. Jednocześnie duńska wizja stwarza szanse dla Polski, która mogłaby skorzystać z uproszczeń regulacyjnych, przyspieszonego rozwoju oraz tańszej energii z OZE, co w dłuższej perspektywie może oznaczać wzmocnienie konkurencyjności gospodarki.
Ostrożniejsze stanowisko Warszawy widoczne jest także w kwestii pełnej liberalizacji handlu rolno-spożywczego z Ukrainą i innymi krajami aspirującymi do UE, głównie z powodu obaw o konkurencyjność rolników. Dania natomiast patrzy na ten proces z większym optymizmem, traktując rozszerzenie i integrację jako istotny priorytet geopolityczny. Oba państwa popierają redukcję biurokracji, jednak Dania może domagać się bardziej zdecydowanych działań w tym kierunku, wzorując się na gospodarkach o liberalnym charakterze. Polska, choć sprzyja uproszczeniom, skłonna jest wspierać rozwiązania chroniące własny rynek i sektor rolny [8] [9].
Największy potencjał współpracy obu państw obejmuje takie obszary jak bezpieczeństwo, obronność, wsparcie dla Ukrainy, konkurencyjność oraz wspólne działania na rzecz uniezależnienia się energetycznego. Ryzyko rozbieżności dotyczy tempa zielonej transformacji, deregulacji i niektórych aspektów polityki rolnej.
Jak skalibrować polską politykę europejską podczas duńskiej prezydencji?
W celu maksymalnego wykorzystania półrocza duńskiej prezydencji w Radzie UE, Polska powinna skalibrować swoją politykę europejską poprzez aktywne wykorzystanie zbieżności interesów w kwestii bezpieczeństwa oraz elastyczną, a zarazem asertywną, obronę kluczowych interesów w debacie dt. klimatu. najważniejsze jest uczestnictwo w planowaniu i wdrażaniu wspólnych instrumentów militarnych, projektów infrastrukturalnych wzmacniających odporność regionu, a także w tworzeniu unijnej polityki na rzecz bezpieczeństwa wschodniej granicy UE. Równolegle należy dążyć do pogłębiania współpracy z Danią, krajami nordyckimi oraz bałtyckimi.
Polska powinna wspierać cele transformacji, ale jasno żądać racjonalizacji kosztów, zabezpieczenia interesów społecznych i elastycznego tempa wdrażania. Warszawa powinna również aktywnie wnioskować o długoterminowe wsparcie finansowe dla regionów i sektorów, które zostaną najmocniej dotknięte transformacją i szukać kompromisów gwarantujących większą elastyczność czasową w realizacji celów klimatycznych.
Podsumowanie
Dania obejmuje prezydencję w RUE w czasie pełnym wyzwań, w obliczu napiętej sytuacji geopolitycznej, zarówno w regionie, jak i na świecie. Oczekiwania wobec kraju są bardzo wysokie. To szansa dla Danii, by odegrać kluczową rolę i zaprezentować się jako odpowiedzialny i skuteczny lider. Czy duńska prezydencja wykorzysta najbliższe kilka miesięcy na realizację ambitnych priorytetów? Odpowiedź poznamy pod koniec roku.
Już dziś jednak wiadomo, iż Kopenhaga zamierza postawić na konkretne działania – od wzmacniania bezpieczeństwa i odporności Unii, przez przyspieszenie zielonej transformacji, po wspieranie procesu rozszerzenia. W obliczu dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości międzynarodowej, sukces duńskiej prezydencji będzie zależał od umiejętności budowania kompromisów i skutecznego reagowania na nowe wyzwania.
Bibliografia
[1] Rada Unii Europejskiej, Rada Unii Europejskiej, za: https://www.consilium.europa.eu/pl/council-eu/ [dostęp: 17.08.2025].
[2] Danish Presidency Council of the European Union, Priorities, za: https://danish-presidency.consilium.europa.eu/en/programme-for-the-danish-eu-presidency/priorities/ [dostęp: 17.08.2025].
[3] Ibidem.
[4] Euronews, Dania przejmuje od Polski prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, za: https://pl.euronews.com/europa/2025/07/03/dania-przejmuje-od-polski-prezydencje-w-radzie-unii-europejskiej [dostęp: 17.08.2025].
[5] Ibidem.
[6] Danish Presidency Council of the European Union, Programme of the Danish EU Presidency, za: https://danish-presidency.consilium.europa.eu/en/programme-for-the-danish-eu-presidency/priorities/ [dostęp: 17.08.2025].
[7] Ibidem.
[8] Polska Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej, Priorytety, za: https://polish-presidency.consilium.europa.eu/pl/program/priorytety-prezydencji/ [dostęp: 17.08.2025].
[9] Danish Presidency Council of the European Union, Priorities, za: https://danish-presidency.consilium.europa.eu/en/programme-for-the-danish-eu-presidency/priorities/ [dostęp: 17.08.2025].
