Historia planowania przemysłowego i gospodarczego w Korei Północnej
-Wczesny przemysł Korei Północnej:
Od początku XX wieku, w okresie kolonialnym Japonii, w Mandżurii i północnej części Półwyspu Koreańskiego rozwinął się przemysł ciężki. Japonia rozwinęła przemysł ciężki i chemiczny wraz z zakładami energetycznymi w Korei Północnej, natomiast Korea Południowa była w stanie rozwinąć tylko przemysł rolniczy i lekki. Rozwój nastąpił w głównych gałęziach przemysłu, tj. działająca od 1918 r. huta stali Gyeomipo, założona w 1927 r. fabryka nawozów Heungnam i zbudowana w 1943 r. tama Supung Dam, w Korei Północnej. Te tereny przemysłowe miały ogromne znaczenie dla Japonii od 1930 roku, ze względu na incydent w Mukden w 1931 roku i wojnę chińsko-japońską w 1937 roku. Miejsce to było bardzo cenne w celu wejścia Japonii na kontynent. Te tereny przemysłowe miały ogromne znaczenie dla Japonii od 1930 roku, ze względu na incydent mandżurski w 1931 roku i wojnę chińsko-japońską w 1937 roku miejsce to było bardzo cenne dla wejścia Japonii na kontynent.
Jednak po klęsce Japonii w wojnie na Pacyfiku w 1945 roku sytuacja na Półwyspie Koreańskim uległa zmianie. Pomimo, iż Korea została wyzwolona od Japonii, Związek Radziecki wkroczył do Korei Północnej, i interweniował pośrednio, przez utworzoną radziecką administrację cywilną. Ponadto Związek Radziecki wysłał grupę do Korei Północnej w celu zbadania obiektów przemysłowych i planował zajęcie jej obiektów przemysłowych w ramach japońskiego odszkodowania wojennego. W rezultacie Związek Radziecki przejął obiekty przemysłowe, produkty i generatory Korei Północnej, jednak wiele obiektów przemysłu ciężkiego przez cały czas pozostało w Korei Północnej.
Po wyzwoleniu potencjał przemysłowy Korei Północnej, który wchłonął przemysł ciężki w okresie kolonialnym Japonii, przyniósł Korei Północnej stabilność. Korea Północna promowała rozwój gospodarczy w latach 1947 i 1948. Nazwano to Ludowym Planem Rozwoju Gospodarczego z 1947 r., a podstawowym jego zadaniem była odbudowa fabryk i przywrócenie działalności produkcyjnej, poprawa kolei i transportu oraz poprawy żywności i artykułów gospodarstwa domowego dla mieszkańców. W roku kolejnym tj. 1948 głównym zadaniem było szybkie zwiększenie ogólnej produkcji przemysłu i skupienie się na rozwiązaniu problemu żywnościowego. Dzięki tym planom zbiory Korei Północnej wzrosły o 10,4% w stosunku do szczytowego roku zbiorów żywności w 1939 r. Liczba miejsc pracy wzrosła o 38%, a całkowita produkcja przemysłowa nie tylko osiagnela wynaczony cel ale go przekroczyła. W rezultacie Korea Północna osiągnęła średnią roczną stopę wzrostu na poziomie 49,9% całkowitej produkcji sektora przemysłowego w latach 1947-1949.
Sytuacja w Korei Południowej nie była tak dobra jak w Korei Północnej. Od okresu kolonialnego Japonia koncentrowała się na przemyśle lekkim i rolnictwie w południowej części półwyspu koreańskiego, a jej głównym celem było przejęcie przez żywności i produktów z Korei. Przykładowo Japonia promowała plan zwiększenia produkcji ryżu w Korei w latach 1920-1934. Był to plan zakładający transport ryżu do Japonii. Niestety w Korei jego konsumpcja spadła, mimo wzrostu przodukcji, a w Japonii, jego cena spadła, co spowodowało zawieszenie planu. Ponadto 9 września 1945 r., po wyzwoleniu, w Korei Południowej powstał rząd wojskowy USA, ale sytuacja żywnościowa i przemysłowa w Korei Południowej przez cały czas nie była dobra. W kwestii przemysłu „wsparcie Japonii, wycofanie się inżynierów, brak surowców i prądu” doprowadziło po wyzwoleniu do zamknięcia ponad połowy fabryk w Korei Południowej i wzrostu bezrobocia. (Liczba fabryk i pracowników w Korei Południowej: 9 323 fabryk i 300 520 pracowników w 1944 r. / 5 249 fabryk i 122 159 pracowników w 1946 r.)
-Wojnia koreańska
W 1949 roku Korea Północna wdrożyła dwuletni Ludowy Plan Gospodarczy. Jednak 25 czerwca 1950r. wybuchła wojna koreańska a przemysł Korei Północnej stanął w obliczu wstrząsów. Wojsko amerykańskie prowadziło od lipca strategiczne bombardowania Korei Północnej, a 13 lipca 56 bombowców B-29 zbombardowało Wonsan na dużą skalę. Od tego czasu bombardowania strategiczne były kontynuowane, ale kiedy wojska chińskie dołączyły do sił wsparcia Północy w październiku 1950 r., armia amerykańska zmieniła rodzaj natarcia z bombardowań precyzyjnych na masowe bombardowanie i wdrożyła politykę spalonej ziemi. W przeciwieństwie do istniejących północnokoreańskich fabryk wojskowych i centrów dowodzenia, dla domów, infrastruktury i obiektów przemysłowych polityka ta wiązała się ze zniszczeniem, a także powodowała znaczne szkody wśród ludności cywilnej. Z racji, iż prowadzona polityka nie mogła wyjść poza Koreę Północną i zaatakować kraje-darczyńców, Korea Północna otrzymywała przez cały czas pomoc i zaopatrzenie wojskowe ze Związku Radzieckiego i Chin. Statystyki wyników tych wojen i bombardowań różnią się w zależności od źródła, ale według doniesień myśliwce i bombowce USA i ONZ wykonały 1 040 608 lotów, podczas których wojsko amerykańskie zrzuciło 635 000 ton bomb. Ponadto obszar zniszczeń większości miast Korei Północnej wyniósł ponad 60% i tyle samo przemysłu przemysłowego zostało zniszczone w porównaniu z 1949 r.
-Średnio-nowoczesny przemysł Korei Północnej
„Włączmy się aktywnie w odbudowę i budowę naszego kraju, którego broniliśmy własną krwią!”
Trzyletnia wojna wystarczyła, by obrócić północnokoreańskie zakłady w popiół. Porównując produktywność przemysłu Korei Północnej w 1949 roku przed wojną iw 1953 roku po wojnie, produktywność przemysłu spadła o 64%. Dlatego po wojnie Korea Północna zaczęła priorytetowo traktować plany odbudowy zniszczonych wojną obiektów przemysłowych przy wsparciu państw komunistycznych. W sierpniu 1953 roku Kim Il-sung poruszył temat powojennej odbudowy gospodarczej, a od 1954 roku Korea Północna zaczęła wdrażać „trzyletni powojenny plan odbudowy (1954-1957)”. Plan miał dwie ważne konsekwencje gospodarcze i polityczne dla Korei Północnej. Pierwsza zakładała przywrócenie przemysłu ciężkiego, co zaowocowało 2,8-krotnym wzrostem produkcji przemysłowej, czyli wyższym niż pierwotny cel 2,3. Jednak frakcje radzieckie i frakcje Yan’an w Korei Północnej nalegały na przemysł lekki zamiast przemysłu ciężkiego, co doprowadziło do politycznej konfrontacji z Kim Il-sungiem, powodując „ sierpniowy incydent frakcyjny ” i czystkę. To ostatecznie doprowadziło do dyktatury Kima, która odróżniała Koreę Północną od Związku Radzieckiego/Chin. Plan gospodarczy Korei Północnej skupiał się wyłącznie na rozwoju przemysłu ciężkiego zaniedbując rolnictwo co wywołało kryzys żywnościowy.
„Towarzyszu, jeździłeś na Cheonlimie(koń, który przebiega 400 kilometrów)? Rozpal konserwatywna bierność!”
Po odbudowaniu przemysłu ciężkiego Korea Północna zrealizowała dwa plany; „Pierwszy plan pięcioletni (1957–1960)”, w celu rozwiązania podstaw industrializacji oraz problemu żywnościowego, odzieżowego i schronień, ponadto promującego ruch społeczny zwany Ruchem Cheonlima, który miał zwiększać produktywność i gwałtownie się rozwijać poprzez mobilizację mieszkańców i robotników na dużą skalę oraz konkurowanie, zachęcanie i mobilizację, oraz „pierwszy plan siedmioletni (1961~1970)”, który był promowany, gdyż od lat 60. XX wieku Korea Północna postawiła sobie za cel modernizację innych części, zwiększenie produktywności i poprawę życia mieszkańców w oparciu o industrializację przywróconą po wojnie . Plany te zainspirowały i zmobilizowały mieszkańców i pracowników w późnych latach 50. i 60. do samodzielnego zwiększania produktywności, a naukowcy wysyłani byli w teren, zaangażowani w naukę i ukierunkowani na własną technologię. Były jednak skutki uboczne- plan nie działał płynnie a był wręcz opóźniony w wyniku czego produkcja w rolnictwie była przez cały czas niewspółmierna do produkcji w przemyśle co skutkowało brakiem surowców, wzrostem importu, pogorszeniem stosunków ze Związkiem Sowieckim/Chinami i finalnie wstrzymaniem pomocy.
Gwanghwamun, centrum Seulu, czerwiec 1970 r
Od lat 70. między Koreą Północną a Południową panuje dziwna atmosfera. Korea Południowa rozwinęła przemysł poprzez wspieranie przemysłu lekkiego i ciężkiego oraz wprowadzanie zagranicznych obiektów od lat 60. XX wieku. Od lat 70. obserwuje się szybki wzrost gospodarczy zawdzięczany dużym koreańskim firmom i biznesmenom (Cud nad rzeką Han). Przepaść między Południem a Północą powiększała się od połowy lat 70. XX wieku, kiedy produkcja ryżu przekroczyła 100% w Korei Południowej (1975), a dochód na mieszkańca odwrócił się w stosunku do dochodu w Korei Północnej. Mimo, iż Korea Północna również przeżywała swój rozkwit w latach 70., nie dorównywał on Korei Południowej, co wystarczyło, by wzbudzić w nich zazdrość i ukazać realia.
Fabryka zegarów Moranbong w Pjongjangu
Fabryka telewizorów w Korei Północnej (lata 70.)
To wystarczyło Korei Północnej, by wyostrzyć czujność wobec szybkiego wzrostu Korei Południowej. W 1970 roku ogłoszono „plan sześcioletni (1971-1976)”, ponownie rozplanowując rozwój gospodarczy z nadzieją na szybki wzrost. Wyznaczono cel 1,8-krotności dochodu narodowego, 2,2-krotności produktu przemysłowego brutto oraz 7,5 miliona ton zboża, mówiąc: „Celem jest rozwój osiągnięć przemysłowych, postęp rewolucji technologicznej, umocnienie fundamentów socjalizmu i uwolnienie pracowników od ciężkiej pracy we wszystkich częściach gospodarki ludowej”. Jednocześnie od 1973 r. przeprowadzono tam trzy ruchy rewolucyjne, kładąc nacisk na „ideologię, technologię i kulturę”, i wysłano politycznych intelektualistów do firm, fabryk, gospodarstw rolnych, aby konkurowali i podżegali do wzrostu siły roboczej oraz produktywności, z rozszerzeniem politycznego znaczenia Linii Kima. Jednak przez cały czas mierzono się z negatywnymi skutkami dla Korei Północnej. W tym okresie zdecydowano się na podjęcie kolejnej próby, sprowadzając duże ilości maszyn i urządzeń z Zachodu i zagranicy, co doprowadziło do masowych pożyczek. Takie podejście było dobre, ale duże pożyczki doprowadziły do zadłużenia, które stało się ogromnym obciążeniem finansowym dla Korei Północnej (zwłaszcza z powodu szoku naftowego z 1973 r.), co później miało wpływ na określenie Korei Północnej jako „kraju bankruta” przez zachód. Ponadto plan sześcioletni został przedłużony o rok ze względu na brak równowagi między branżami, zacofanie przemysłu lekkiego oraz brak celów w sektorach stalowym i cementowym.
Patrząc na plan sześcioletni z 1976 roku, Korea Północna pospiesznie przygotowała swój kolejny plan gospodarczy. Po ogłoszeniu „Drugiego planu siedmioletniego (1978 ~ 1984)” na Zgromadzeniu Ludowym w grudniu 1977 r. realizowano go od 1978 r., jednak od tego momentu rozwój gospodarczy Korei Północnej nie osiągnął oczekiwanego wyniku w przeciwieństwie do poprzednich lat . Korea Północna była jak dziecko, które przestało rosnąć od lat 80.
Celem „drugiego planu siedmioletniego (1978-1984)” był 1,9-krotność dochodu narodowego, 2,2-krotność produktu przemysłowego brutto i 10 milionów ton zboża. Na posiedzeniu „Partia Pracy Korei” w 1980 r. opracowano również plan „10-ciu perspektywicznych celów socjalistycznego budownictwa gospodarczego” (stal, węgiel, metal, cement, nawozy chemiczne, zboża, elektryczność,… /1980~1990)”, które do końca lat 80-tych dodatkowo zadeklarowano. Jednak plany gospodarcze spowodowały ogromne zamieszanie w Korei Północnej, wywołane jednoczesną pracą nad „drugim planem siedmioletnim” i „10 wielkimi perspektywami lat 80.” oraz przygotowaniami do kolejnego dodatkowego planu gospodarczego. Do 1984 roku Korea Północna nie ogłosiła wyników planu siedmioletniego, jednak na początku 1985 roku poinformowała, iż plan siedmioletni został ukończony pod koniec 1984 roku, tracąc wiarygodność, gdyż nie mogła zagwarantować sukcesu. We wrześniu 1984 r. ogłoszono ustawę o wspólnym przedsięwzięciu w celu wprowadzenia zagranicznych inwestycji i technologii oraz zagranicznych wspólnych przedsięwzięć, niestety problemy z gospodarką i zadłużeniem Północy były znane, co ukazało niepewną gospodarkę zmagającą się z chwiejną rentownością inwestycji i opóźnioną spłatą zadłużenia zagranicznego. Północ miała wiele projektów na dużą skalę, które zakończyły się niepowodzeniem w latach 80., co w większości przyniosło wielkie straty.
W kwestii reprezentatywnej, istnieją nieudane plany, takie jak Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów w Pjongjangu w 1989 r. (Ze względu na Igrzyska Olimpijskie w Seulu w Korei Południowej w 1988 r. struktura, nie była w stanie osiągać zysków w porównaniu z wielkoskalowymi inwestycjami w budynki i obiekty.),
Hotel Ryugyong (budowę rozpoczęto w 1987 r. i planowano zakończyć w dniu urodzin Kim Il Sunga w 1992 r., ale przez cały czas nie jest ona całkowicie ukończona z powodu ciągłego wstrzymywania budowy),
Kompleks Sunchon Vinylon (Ten pomysł upadła z powodu bezsensownej dużej industrializacji, ogromnych kosztów budowy i braku węgla),
i Nampo Dam (dłuższe okresy budowy i słaba konstrukcja).
Później, w kwietniu 1987 r., Ogłoszono „trzeci plan siedmioletni”, którego celem było „1,7-krotne zwiększenie dochodu narodowego, 1,9-krotne zwiększenie produkcji przemysłowej, 1,4-krotne zwiększenie produkcji rolnej i 3,2-krotne zwiększenie handlu zagranicznego”. Plan gospodarczy został obniżony z poprzedniego „drugiego planu siedmioletniego”, co oznaczało, iż Korea Północna osiągnęła limit i jej przyszłość nie rysowała się w jasnych barwach. W tym czasie Kim Il-sung próbował aktywnie wprowadzić zagraniczny kapitał i technologię, zwiększając rozmiar wymiany handlowej, i próbował naprawić dysproporcje między przemysłem ciężkim a lekkim wynikającą z polityki inwestycyjnej Korei Północnej, która zakladala głównie inwestycje w przemysł ciężki. Jednak było już za późno, gdy Korea Północna zorientowała się, iż jej plan „jak przetrwać na własną rękę” jest nieskuteczny, a sytuacja w Korei Północnej zmieniła się dramatycznie wraz ze śmiercią Kim Il-sunga 8 lipca 1994 r. Po tym wydarzeniu, Korea Północna została natychmiast sparaliżowana, jednocześnie rozpoczęto „Marsz Cierpienia”, nazywany najgorszym w kraju. Przywódcą został Kim Jong-il, syn Kim Il-sunga, którego zamiary skupiały się wyłącznie wokół zapewnieniu sobie władzy politycznej. Ponadto ulewne deszcze, powodzie, a później susze na dużą skalę przez cały czas występowały od 1995 r., a system racjonowania żywności w Korei Północnej został sparaliżowany stając się narzędziem politycznym. W tym czasie nastąpił kryzys nuklearny w Korei Północnej, a sankcje gospodarcze ze Stanów Zjednoczonych i zagranicy były kontynuowane, powodując największe zamieszanie i ubóstwo na całej Północy. Według szacowań z głodu zmarło co najmniej 300 000 osób w porywach do 3 milionów, a w samej Korei Północnej nastąpił paraliż.
W 2000 roku Korea Północna oficjalnie ogłosiła, iż marsz trudności dobiegł końca z okazji 55. rocznicy powstania Partii Pracy Korei, ale ich następstwa i paraliż gospodarczy realizowane są nadal. Same sankcje gospodarcze trwały jeszcze w XXI wieku. Od tego czasu nie nastąpił żaden znaczący rozwój, ale reforma walutowa Kim Dzong Ila (stare 100 wonów – nowy 1 won) w 2009 roku wywołała panikę (kurs wymiany wynosi stare 100 000 wonów / nowe 1 000 wonów na gospodarstwo rynek Północny, powodując, iż Koreańczycy z Północy nie ufają własnym pieniądzom, a użycie i zależność od obcej waluty gwałtownie wzrosło na rynku. Kim Jong-il zmarł 17 grudnia 2011 r., a jego syn Kim Jong-un został przywódcą Korei Północnej. Jego polityka różniła się od polityki jego poprzednika. Zamiast ograniczać używanie obcej waluty, zachęcał do tego tworząc sklepy, które jej używały w Pjongjangu oraz głównych miastach. Nie ograniczył również rynków Korei Północnej, ale raczej poddał je kontroli partii, co więcej starał się ożywić budownictwo i rozwój oraz do pewnego stopnia odrodzić gospodarkę Północy. Kim Jong-un skupił się na zarabianiu w obcej walucie, budowaniu restauracji w innych krajach, wysyłaniu pracowników, eksporcie zasobów oraz fałszowaniu pieniędzy i hakowaniu. Korea Północna skupiła się na handlu z Chinami, ale po zerwaniu kontaktów zamorskich, gdy pojawił się COVID-19, przez cały czas próbowała ponownie własnej metody wewnętrznej.
Hyunmin Park
Chłopak z Korei Południowej, który kocha Polskę. Przygotowując się do polskich studiów wyższych, tłumaczyłem i wyjaśniałem kwestie wojskowe oraz sytuację Korei i Azji Wschodniej z 2021 roku.