Historia Panerai rozpoczyna się od skromnie, ale rozwija się w fascynującą opowieść o innowacji, wojskowej tajemnicy, sławie i luksusie.
Ten artykuł pochodzi z archiwalnego iMagazine 1/2024
Założenie i wczesne lata (1860)
Historia marki Panerai rozpoczęła się w 1860 roku, kiedy to Giovanni Panerai otworzył swój pierwszy sklep przy Ponte alle Grazie we Florencji. Miejsce to służyło nie tylko jako sklep i warsztat zegarmistrzowski, ale również jako pierwsza szkoła zegarmistrzowska w tym mieście.
Od 1876 roku sklep korzystał z różnych lokalizacji we Florencji, jednak w latach 20. XX wieku, w związku z rekonstrukcją Ponte alle Grazie, przeniósł się do swojej obecnej siedziby. Znajduje się ona w Pałacu Arcybiskupim naprzeciwko Katedry Florenckiej i funkcjonuje pod nazwą OROLOGERIA SVIZZERA. Ta nazwa od ponad stu lat kojarzona jest we Florencji z zegarkami wysokiej jakości.
Rejestracja patentu (1915)
Historia marki Panerai jest ściśle związana z innowacjami, a jednym z kluczowych momentów było zarejestrowanie patentu Radiomir. W odpowiedzi na potrzeby wojskowe Włoskiej Królewskiej Marynarki Wojennej, dla której rodzina Guido Panerai od lat dostarczała precyzyjne instrumenty, takie jak przyrządy celownicze do walki morskiej, opracowano proszek na bazie radu. Powstał on we współpracy z komandorem porucznikiem Carlo Ronconim i był przeznaczony do zwiększenia jasności tarcz przyrządów i celowników. Tak narodził się Radiomir.
Odniesienie do nazwy Radiomir zostało udokumentowane w dodatku do patentu złożonego we Francji 23 marca 1916 roku. Wysoka samoluminescencja tego związku gwałtownie uczyniła pastę radu kluczowym elementem w produkcji Panerai.
Radium girls
Wspomniany proszek na bazie radu nieuchronnie przypomina o tzw. „radowych dziewczynach” i dotyczy ich tragicznego losu. Podkreślę, iż te kobiety nie pracowały dla firmy Panerai, ale dla różnych amerykańskich firm zegarmistrzowskich w latach 20. i 30. XX wieku.
W latach 20. XX wieku w Stanach Zjednoczonych pracownice fabryk zegarmistrzowskich stosowały farbę na bazie radu do malowania tarcz zegarów, aby świeciły w ciemności. Proces ten polegał na użyciu drobnych pędzelków, które kobiety często zwilżały ustami, by uzyskać cienki, precyzyjny koniec – technika ta była znana jako pointing.
Niestety, pracownice nie były świadome szkodliwości radu. Z czasem wiele z nich zaczęło cierpieć na poważne problemy zdrowotne, w tym na choroby kostne i nowotwory kości – efekty promieniowania. Choroba ta była często śmiertelna, a jej objawy obejmowały m.in. utratę zębów, bóle kości i inne poważne dolegliwości.
We wspomnianych latach 20. i 30. XX wieku niektóre z tych kobiet podjęły działania prawne przeciwko swoim pracodawcom, co doprowadziło do jednych z pierwszych przypadków spraw sądowych dotyczących odpowiedzialności pracodawcy za zdrowie pracowników. Ich walka przyczyniła się do zmian w przepisach dotyczących bezpieczeństwa pracy i uświadomiła społeczeństwo o niebezpieczeństwach związanych z radem.
Chociaż te tragiczne wydarzenia nie dotyczyły bezpośrednio firmy Panerai, to historia „radowych dziewczyn” związana jest ogólnie z używaniem radu w zegarmistrzostwie, w tym w przypadku Panerai i ich słynnego modelu Radiomir. Panerai, podobnie jak inne firmy zegarmistrzowskie tamtych czasów, stosował rad do doświetlania tarcz zegarków, ale nie ma bezpośrednich dowodów na to, iż firma ta stosowała podobne metody pracy czy miała podobne przypadki chorób wśród swoich pracowników.
Ref. 3646 (1940)
W 1940 r. Panerai rozwinęło swoją współpracę z Włoską Królewską Marynarką Wojenną, tworząc model o nr ref. 3646, który dzisiaj znamy jako zegarek Radiomir. Obecna wersja Radiomira zachowała wiele cech modelu 3646: dużą, poduszkowatą obudowę ze stali o średnicy 47 mm, luminescencyjne cyfry i indeksy, lugi przyspawane do obudowy oraz wysokiej jakości manualnie nakręcany mechanizm (w tamtym czasie używano kalibru Cortebert/Rolex 618 pochodzącego z zegarka kieszonkowego) oraz garbowany, wodoodporny, skórzany pasek (na tyle długi, by można było nosić go na odzieży ochronnej). Tak rozpoczęły się regularne dostawy zegarków Panerai do Regia Marina.
Aby poprawić funkcjonalność, Giuseppe Panerai zmodyfikował strukturę tarczy, używając nakładających się na siebie dysków, znanych jako tarcze typu sandwich oraz górnej części wykonanej z anodyzowanego aluminium z perforowanymi indeksami i cyframi, aby uczynić pastę radu bardziej czytelną i luminescencyjną. Dla lepszej czytelności tarczy jej układ został przeprojektowany z zaledwie czterema dużymi arabskimi cyframi na głównych punktach oraz ośmioma indeksami przy markerach godzinowych.
Te wszystkie innowacje dzisiaj przez cały czas definiują charakterystyczny styl i funkcjonalność zegarków marki.
Luminor (1949)
W 1949 roku, dokładnie 11 stycznia, firma Panerai opatentowała nazwę Luminor, która odnosiła się do wszystkich luminescencyjnych i samoluminescencyjnych materiałów używanych przez nich. Giuseppe Panerai zdawał sobie sprawę, iż radioaktywne związki wymagają ostrożnego podejścia, zwłaszcza w obliczu rozwijających się wojskowych i cywilnych technologii atomowych. Zdecydował, iż substancje luminescencyjne powinny otrzymać nową, bardziej neutralną nazwę, i stopniowo zaczęto je identyfikować jako Luminor. Nową luminescencyjną substancję oparto na trycie (izotopie wodoru), charakteryzującym się bardzo niskimi i nieszkodliwymi emisjami. Był to wynik licznych badań i eksperymentów, a Luminor stopniowo stał się, zgodnie z konwencją użytkowania, wspólnym identyfikatorem zegarka nurkowego Panerai, wyposażonego w charakterystyczny mostek ochronny korony.
Mare Nostrum (1950)
W latach 50. XX wieku firma Panerai pracowała nad projektem modelu dla oficerów pokładowych Włoskiej Marynarki Wojennej. Był to dwulicznikowy chronograf nazwany Mare Nostrum. Prawdopodobnie już w latach 40. zarysowano wstępne plany tego modelu. Uważa się, iż powstały tylko dwie lub trzy sztuki tych zegarków, prawdopodobnie w latach 50., a jedynymi pozostałościami po nich jest kilka płyt fotograficznych oraz jeden prototyp, który został zakupiony przez muzeum Officine Panerai podczas międzynarodowej aukcji w 2005 roku.
Panerai dla Włoskiej Marynarki Wojennej (1954)
W 1954 roku, w odpowiedzi na rosnące zaangażowanie we włoskie operacje podwodne po II wojnie światowej, Włoska Królewska Marynarka Wojenna postawiła jeszcze bardziej specyficzne wymagania odnośnie wojskowych zegarków: musiały one wytrzymać długi czas pod wodą w ekstremalnych warunkach. W tym roku firma Panerai przetestowała dwa nowe modele, ref. 6152 i ref. 6154. Wiele z dzisiejszych modeli zostało zainspirowanych tymi zegarkami, ponieważ zawierały one innowacje zaprojektowane tak, aby konstrukcja była jeszcze bardziej solidna i odporna – obudowa wykonana była z jednego bloku z uchwytami, zachowując kształt poduszki, z bardziej wyraźnymi krawędziami po bokach. Zegarki te otrzymały ogólną estetyczną rewizję poszczególnych części i otrzymały zakręcaną koronkę, tubularną cylindryczną, zastępującą konusową cylindryczną historycznego Radiomira.
Po dokładnej analizie testów dokonano pewnych modyfikacji, co doprowadziło do powstania ostatecznego modelu oznaczonego jako nr referencyjny 6152/1, również ze wzmocnionymi uchwytami wykonanymi z solidnej stali z tego samego bloku, co obudowa.
Symbol Panerai (1956)
W 1956 roku firma Officine Panerai opracowała model zegarka nurkowego, znanego jako GPF-2/56, który później zyskał popularność pod nazwą Egipski, gdyż został dostarczony Egipskiej Marynarce Wojennej za zgodą Włoskiej Marynarki Wojennej. Innowacje charakteryzujące ten model są godne uwagi, zaczynając od imponujących rozmiarów obudowy o średnicy 60 mm, zapewniającej wystarczającą wytrzymałość oraz znaczącą wodoodporność, kończąc na obracanym pierścieniu zegara do obliczania czasu nurkowania oraz szwajcarskim mechanizmie Angelus z 8-dniową rezerwą chodu. To właśnie w tym modelu po raz pierwszy wprowadzono strukturalny element, który do dziś najbardziej identyfikuje zegarki Panerai – mostek chroniący koronkę. Egiziano stał się modelem inspirującym dla nowoczesnych zegarków z serii Submersible, ponieważ jest wyposażony w obracany pierścień do obliczania czasu zanurzenia. W 1956 roku Guido Panerai & Figlio międzynarodowo opatentował to urządzenie chroniące koronkę.
Dzisiejsza pozycja na rynku i Sylwester Stallone
Dziś Panerai jest uznawane za jedną z wiodących marek luksusowych zegarków, cenioną zarówno za swoje historyczne modele, jak i innowacyjne podejście do zegarmistrzostwa. Firma przez cały czas eksploruje nowe technologie i materiały, jednocześnie oddając hołd swojemu bogatemu dziedzictwu, które jest ściśle związane z morzem i nurkowaniem.
Związek między Panerai a aktorem Sylvestrem Stallone jest fascynującym przykładem, jak znana osobistość może wpłynąć na popularność i percepcję marki luksusowej. Stallone odkrył zegarki Panerai w 1996 r., a jego zainteresowanie nimi miało znaczący wpływ na rozpoznawalność i status marki na świecie. Natknął się na nie podczas pobytu we Włoszech i zaimponowała mu unikalna, masywna estetyka zegarków, która pasowała do jego osobistego stylu i wizerunku. Był tak urzeczony ich designem, iż postanowił zakupić kilka egzemplarzy.
Zafascynowany marką Stallone zamówił specjalną serię zegarków u Panerai, którą nazwał Slytech (Sly to był jego pseudonim). Te zegarki były niestandardowe i zawierały jego podpis na tarczy lub na dekielku. Sylvester również zdecydował się na użycie Panerai w filmie pt. „Daylight”. Był to Luminor 5218-201/a Logo z 1993 r.
Grupa Richemont (1997)
Wiosną 1997 roku Grupa Richemont (wcześniej znana jako Grupa Vendôme) przejęła firmę Officine Panerai Srl. Tuż po przejęciu grupa rozpoczęła proces wdrażania selektywnej sieci dystrybucji we Włoszech, co było to najważniejsze dla dostosowania strategii przemysłowej i handlowej oraz wykorzystania synergii obecnej w strukturach grupy.
Officine Panerai, Florencja (2001)
Po starannej renowacji historyczny butik Panerai został ponownie otwarty. Restylizacja oryginalnych pomieszczeń przy Piazza San Giovanni we Florencji nastąpiła po przejęciu rodzinnej pracowni przez Officine Panerai. Ta pracownia rzemieślnicza stała się miejscem spotkań dla kolekcjonerów i miłośników marki, którzy mogą znaleźć tam nie tylko egzemplarze z aktualnej kolekcji, ale także zegarki z limitowanych edycji oraz specjalne produkcje, które Panerai rezerwuje wyłącznie dla swoich butików.
Radiomir California (PAM01349)
Ten manualnie nakręcany Radiomir z tarczą typu California, charakteryzującą się rzymskimi cyframi na jej górnej połowie oraz arabskimi na dolnej, wyposażono w mechanizm P.5000, wykonujący 21 600 ruchów na godzinę i zapewniający 8 dni rezerwy chodu. Obudowa ma 45 mm, a dekiel wykonano ze szkła szafirowego, aby móc podziwiać mechanizm. Na wyposażeniu jest brązowy pasek z cielęcej skóry.
Niektórzy mówią, iż należy się przede wszystkim interesować seriami Luminor oraz Submersible, ale jest coś w Radiomirze z tarczą w stylu California, iż mam ochotę na romans z nim.
