Te osoby będą musiały się zarejestrować. Obowiązek dotknie setek tysięcy osób

Ministerstwo uruchomi nowy system, który służyć będzie potwierdzaniu pobytu. Te osoby będą miały prawny obowiązek z niego skorzystać.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Najnowszy raport think tanku Centrum Analiz Ekonomicznych (CenEA) wskazuje, iż rzeczywista liczba obywateli Ukrainy przebywających w Polsce może być znacząco niższa niż pokazują oficjalne statystyki. W odpowiedzi na te ustalenia Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zapowiada wprowadzenie systemu potwierdzania pobytu, który ma zweryfikować faktyczną liczbę ukraińskich migrantów w kraju.

Oficjalne statystyki a rzeczywistość

Według danych MSWiA z grudnia 2024 roku w Polsce przebywa ponad 1,5 miliona obywateli Ukrainy, z czego 980 tysięcy korzysta z ochrony czasowej. Jednak analiza CenEA sugeruje, iż te liczby mogą być zawyżone choćby o 40 procent.

Szczególnie wyraźne rozbieżności widoczne są w statystykach edukacyjnych. Podczas gdy baza PESEL-UKR wskazuje na obecność 270 tysięcy ukraińskich dzieci w wieku szkolnym, w polskich szkołach zarejestrowano jedynie około 150 tysięcy uczniów z Ukrainy.

Nieścisłości w danych o zatrudnieniu

Podobne niezgodności pojawiają się w statystykach dotyczących rynku pracy. Dane ZUS pokazują, iż w grudniu 2023 roku w Polsce pracowało 759 tysięcy Ukraińców (396 tysięcy mężczyzn i 363 tysiące kobiet), a w latach 2021-2023 liczba ta wzrosła o 132 tysiące osób.

Jednak analiza CenEA pokazuje, iż tylko około 40 procent ukraińskich kobiet w wieku 18-59 lat posiada formalne zatrudnienie. To znacząco odbiega od danych Narodowego Banku Polskiego z lipca 2024 roku, według których około 70 procent dorosłych uchodźców było aktywnych zawodowo, a 19 procent poszukiwało pracy.

Dlaczego statystyki są zawyżone?

Głównym powodem tych rozbieżności jest brak skutecznego systemu rejestracji wyjazdów Ukraińców z Polski. Obywatel Ukrainy zostaje wykreślony z systemu tylko wtedy, gdy:

• oficjalnie zgłosi wyjazd na granicy
• zarejestruje się w innym kraju UE
• opuści strefę Schengen

W praktyce wielu Ukraińców wyjeżdża z Polski bez dopełnienia tych formalności, co prowadzi do zawyżenia oficjalnych statystyk. Część migrantów mogła powrócić do Ukrainy lub przenieść się do innych państw europejskich, ale przez cały czas figuruje w polskich rejestrach.

Nowy system potwierdzania pobytu

W odpowiedzi na te problemy MSWiA planuje wprowadzić nowy system weryfikacji. Jak wyjaśnia wiceminister Maciej Duszczyk, będzie to wiązało się ze zmianą statusu z ochrony tymczasowej na pobyt czasowy.

„Ukraińcy będą musieli osobiście potwierdzić swój pobyt w urzędach gminy, co pozwoli na weryfikację rzeczywistej liczby migrantów w Polsce” – podkreśla wiceminister.

Dlaczego dokładne dane są tak ważne?

Precyzyjne informacje o liczbie i strukturze demograficznej ukraińskich uchodźców są najważniejsze dla skutecznej polityki migracyjnej oraz planowania wsparcia społecznego i ekonomicznego. Pozwalają one lepiej dostosować:

• Programy integracyjne i edukacyjne
• Działania na rynku pracy
• Wsparcie socjalne
• Usługi publiczne w miejscach o wysokiej koncentracji migrantów

Eksperci podkreślają, iż nieścisłości w danych mogą prowadzić do nieefektywnej alokacji zasobów i utrudniać skuteczną integrację ukraińskich migrantów w polskim społeczeństwie.

Planowany system weryfikacji pobytu ma zostać wdrożony w pierwszej połowie 2025 roku, co pozwoli na uzyskanie bardziej wiarygodnych danych na temat rzeczywistej liczby obywateli Ukrainy przebywających w Polsce.