Tranzyt rosyjskiego gazu przez Ukrainę zakończy się o godzinie 6.00 czasu warszawskiego

Zakontraktowany tranzyt rosyjskiego gazu do Europy przez Ukrainę zakończy się 1 stycznia o godzinie 6:00 czasu warszawskiego z powodu wygaśnięcia kontraktu. Rynek europejski straci około 15 mld m3 gazu bez tej trasy. Teraz jedynym źródłem rosyjskiego gazu dla Europejczyków może pozostać Bałkański Potok.

Umowa między Gazpromem a Naftohazem Ukrainy w sprawie transportu gazu ziemnego przez terytorium Ukrainy została podpisana 30 grudnia 2019 r. i wygasa za pięć lat – ostatniego dnia 2024 roku. Zgodnie z dokumentem, dostawy na jego podstawie zostaną wstrzymane 1 stycznia o godzinie 6:00 czasu warszawskiego. Ukraińskie władze wcześniej wielokrotnie powtarzały, iż nie planują przedłużenia umowy tranzytowej.

„Gazprom” dostarczył w ubiegłym roku około 15,5 miliarda metrów sześciennych tym szlakiem, co stanowiło około 4,5 procent całkowitej konsumpcji w UE. Mołdawia i cztery kraje UE: Słowacja, Austria, Włochy i Czechy otrzymywały rosyjski gaz za pośrednictwem tej trasy. Ukraiński tranzyt zdominował dostawy gazu do Austrii, Słowacji i Mołdawii.

Jedynym źródłem rosyjskiego gazu rurociągowego dla Europejczyków bez tranzytu pozostanie Balkan Stream, który odbiera gaz z Turkish Stream. Każdego roku dostarcza on około 14-15 miliardów metrów sześciennych gazu do Rumunii, Grecji, Macedonii Północnej, Serbii, Bośni i Hercegowiny oraz Węgier.

Część rosyjskiego gazu płynącego przez Ukrainę mogłaby zostać przekierowana na szlak turecki, powiedzieli eksperci. Mówimy o ilości do 1-2 miliardów metrów sześciennych rocznie, dzięki czemu Słowacja i Austria mogłyby otrzymywać paliwo.

Eksperci ostrzegli, iż wstrzymanie tranzytu grozi wzrostem notowań gazu i lokalnym brakiem równowagi na rynku gazu w Europie. Jednak kraje europejskie mogą przez cały czas otrzymywać tranzyt gazu przez Ukrainę choćby bez nowego porozumienia między Moskwą a Kijowem. Eksperci wymieniają trzy możliwe scenariusze zachowania tranzytu.

Pierwszy z nich zakłada, iż ogólne warunki tranzytu i przeniesienia własności gazu pozostaną niezmienione. Jednak to nie Gazprom będzie rezerwował przepustowość, ale legalna firma z Europy, która nie jest powiązana z Gazpromem. Po drugie, punkt przeniesienia praw własności został przeniesiony z granicy między Ukrainą a państwami europejskimi na granicę rosyjsko-ukraińską. Po trzecie, inny kraj zostanie prawnie uznany za kraj pochodzenia rosyjskiego gazu. Gazprom będzie wówczas sprzedawał proporcjonalne ilości gazu na swoim rynku krajowym.