W imieniu prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w Belwederze wręczono noty identyfikacyjne rodzinom ofiar, które zginęły w wyniku działań terroru komunistycznego i zbrodni niemieckich. W sumie ogłoszone zostały nazwiska 20 osób, w tym trzech z Lublina i okolic, których szczątki zostały odnalezione w ramach działań IPN. Są to: Wacław Czępiński ps. „Zbyszek”, Józef Kłyś ps. „Rejonowy”, „Woźniak” oraz Eugeniusz Lis ps. „Bystry”.
Wacław Czępiński ps. „Zbyszek” – żołnierz Armii Krajowej, członek plutonu wchodzącego w skład zgrupowania Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie został skazany na karę śmierci, którą wykonano 9 sierpnia 1949 roku w więzieniu na Zamku w Lublinie.
Józef Kłyś ps. „Rejonowy”, „Woźniak” – uczestnik wojny obronnej w 1939 roku, członek oddziału Tadeusza Lachowskiego „Nałęcza”, który w październiku 1946 roku wszedł w skład zgrupowania partyzanckiego Zrzeszenia „WiN” Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Zginął wraz ze swoim podkomendnym Stefanem Wojciechowskim „Mordką” w nocy z 12 na 13 listopada 1952 roku w Piłatce w powiecie kraśnickim, w zasadzce zorganizowanej przez funkcjonariuszy UB oraz MO.
Eugeniusz Lis ps. „Bystry” – należał do oddziału Narodowych Sił Zbrojnych, w 1947 roku przeszedł do oddziału Zrzeszenia „WiN” Zdzisława Brońskiego „Uskoka”. Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie skazał „Bystrego” wyrokiem z 20 lipca 1949 roku na karę śmierci, którą wykonano 23 września 1949 r. w więzieniu na Zamku w Lublinie.
Szczątki tych trzech ofiar terroru komunistycznego i zbrodni niemieckich znaleziono w wyniku działań IPN. Instytut Pamięci Narodowej w ubiegłym roku na terenie Lublina i okolic przeprowadził siedem prac poszukiwawczo-ekshumacyjnych.
Prezes IPN: poszukujemy bohaterów, aby żaden z nich nie został zapomniany
Szef IPN zaznaczył, iż w Belwederze spotykają się „trzy akordy wyznania tej samej emocji”. – Są to wyznania wypełnione czynem, życiem, cierpieniem i śmiercią – dodał.
W ocenie prezesa IPN pierwszym wyznaniem jest „Polsko, kocham cię”. – Kocham cię tak mocno, iż jestem gotowy oddać swoje życie za twoją wolność i niepodległość. To wyznanie płynie z życia naszych bohaterów – podkreślił.
Zaznaczył także, iż ofiary totalitaryzmów łączyło także to, iż byli córkami i synami II Rzeczpospolitej – Polski upragnionej, wymodlonej, wywalczonej na polach bitewnych i dyplomatycznych przez kolejne pokolenia Polaków w XIX w.” Dodał także, iż „byli synami II Rzeczpospolitej, która za swój wielki sukces musi uznać to, iż wychowała całe pokolenie ludzi, którzy nigdy nie zgodzili się na utratę niepodległości”.
Zdaniem Nawrockiego druga deklaracja i wyznanie to „Polsko, ufam tobie”. – Ufam Tobie, bo po tylu dekadach upomniałaś się o swoich bohaterów, a o naszych przodków. Ufam tobie, po powróciłaś po swoich i przywróciłaś ich do katalogu narodowej pamięci, bo nie zapominasz tych, którzy tobie służyli, dla ciebie walczyli i dla ciebie umierali – powiedział. – Wierzę, iż ta deklaracja wypełnia się dzisiaj w murach Belwederu – dodał.
Ostatnia – płynąca prosto z mojego serca – to deklaracja i wyznanie „Polsko, służę tobie”. – Przy dwóch pierwszych deklaracjach wydaje się zupełnie mniej ważna, jednak musi dziś wybrzmieć. My – pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej – służymy Polsce najlepiej jak umiemy, poszukując bohaterów i nie godząc się na to, żeby choć jednej z nich został zapomniany – podkreślił Karol Nawrocki.
Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadzi działania poszukiwawcze na terenie całego kraju oraz poza jego granicami. Zespół specjalistów przebadał kilkadziesiąt miejsc w Polsce, prowadził także prace m.in. na Ukrainie, Białorusi, na Litwie oraz w Niemczech. W 2023 r. zespół profesora Krzysztofa Szwagrzyka zaplanował prace poszukiwawcze m.in. na terenie jednostki wojskowej w Warszawie-Rembertowie, kontynuuje prace na terenie dawnego więzienia Toledo na warszawskiej Pradze oraz na terenie Willi Jasny Dom. W Mucznem poszukiwane są szczątków ofiar zbrodni UPA na Polakach.
Poszukiwaniami zajmuje się Instytut Pamięci Narodowej w ramach Biura Poszukiwań i Identyfikacji, we współpracy z Główną Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
MaK / PAP / opr. AKos
Fot. nadesłane / PAP/Andrzej Lange
