Tytuł: Wyzwolenie Warszawy (Obiekty ze zbiorów Muzeum Niepodległości).
Miejsce: Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej – oddział Muzeum Niepodległości. Ul. Skazańców 25.
Wernisaż: 16 stycznia 2025 g. 14:00.
Wystawa czynna do 31.03.2025
Kurator: Kustosz Małgorzata Karolina Piekarska – Kierownik Działu Zbiorów. [email protected]
Katalog do pobrania ze strony Muzeum Niepodległości:
Informacje
Sztuka od zawsze może poprzez obraz przekazywać treści, których wyrażenie słowami zajmie tomy. Dobremu artyście wystarczy kilka pociągnięć pędzla lub kilka kresek wykonanych ołówkiem bądź tuszem albo kilka brył i… już może powstać wizerunek bądź rzeźba, które opowiedzą jakąś historię. Dzień 17 stycznia 1945 roku w Warszawie to wiele obrazów i rzeźb pokazujących to, co w historii w okresie PRL zwykło nazywać się wyzwoleniem Warszawy, zaś po 1989 roku rozgorzały dysputy czy na pewno było to wyzwolenie, skoro miasto było niemal opustoszałe. Jak te wydarzenia przedstawiali artyści?
Opowiadając o tym należy wziąć po uwagę fakt, iż na chwilę, kiedy Warszawa będzie wolna od Niemców jej mieszkańcy czekali ponad 5 lat. Pamiętać również należy, iż ci, którzy przeżyli wojnę nie doczekali tego w swoim mieście, gdyż po podpisaniu aktu kapitulacji Powstania Warszawskiego 3 października 1945 roku Niemcy zarządzili ewakuację, a Warszawiacy w większości przeszli przez obóz przejściowy w Pruszkowie. Dlatego opowieść o dniu 17 stycznia należy zacząć od obrazów pokazujących wydarzenia poprzedzające, czyli opowiadających o walkach o Pragę, upadku Powstania Warszawskiego i wypędzaniu mieszkańców z miasta. Ale pokazujemy też sceny wyzwolenia, powrotu mieszkańców i odbudowy. Nie zapominając o… towarzyszących wszystkim tym wydarzeniom szabrownikach, których przedstawiciela wspaniale narysował Henryk Grunwald.
Ekspozycję otwiera terakotowa rzeźba autorstwa Gustawa Zemły zatytułowana Niobe Warszawska. Mitologiczna królowa Teb obraziła bogów swoją pychą, szczycąc się posiadaniem licznego potomstwa za co została ukarana. 12 dzieci zabito na jej strzałami z łuków pozostawiając przy życiu dwójkę. Rozpaczającą Niobe Zeus z litości zamienił w skałę. W kulturze stanowi symbol matki rozpaczającej po śmierci dzieci. Warszawska Niobe to raczej symbol wszystkich matek opłakujących swoje dzieci, które zginęły w czasie wojny, ale też Warszawy płaczącej po swoich mieszkańcach, bowiem należy pamiętać, iż Warszawa jest… kobietą.
Historię zamyka druga rzeźba Gustawa Zemły zatytułowana Warszawa IV będąca personifikacją mitologicznej greckiej bogini zwycięstwa, która została przejęta jeszcze w chrześcijaństwie jako symbol zwycięstwa Jezusa nad śmiercią i szatanem. Zemła przedstawił ją jako uskrzydloną postać, z dominantą mocnych, rozpostartych niczym ramiona skrzydeł – ramion. To Warszawa, która jak w piosence z repertuaru Reginy Pisarek, stanowiącej motto do tego katalogu „przemogła śmierć”.
Post Wystawa „Wyzwolenie Warszawy”. pojawił się poraz pierwszy w Przegląd.