109 lat temu urodziła się Krystyna Feldman – potomkini Węgrów [akt urodzenia i wywód przodków]

moremaiorum.pl 4 dni temu

1 marca 1916 r. we Lwowie urodziła się Krystyna Feldman – aktorka znana głównie z roli “Babki Kiepskiej” oraz “Nikifora”. Była córką aktora, wnuczką inspektora austriacko-węgierskiej policji, urodzonego na Węgrzech…

Krystyna Feldman, ochrzczona została ponad dwa tygodnie po narodzinach – 19 marca 1916 roku we lwowskiej parafii św. Mikołaja. Otrzymała dwa imiona: Krystyna Zofia. Zapisano, iż jej ojciec był artystą dramatycznym.

Ferdynand Feldman – ojciec aktorki, również występował przed publicznością. Specjalizował się w odgrywaniu ról szekspirowskich. Pochodził z Krakowa – tam ukończył Akademię Sztuk Pięknych, następnie grał na deskach warszawskich teatrów. Informacje o rodzinie Feldmanów przynosi nam spis krakowskiej ludności z 1880 roku.

Głowa rodziny – Herman, dziadek Krystyny Feldman, miał wówczas 48 lat. Urodził się w Kusinie na Węgrzech. Deklarował wyznanie mojżeszowe, a w kontaktach towarzyskich posługiwał się językiem niemieckim. Z zawodu był cesarsko-królewskim strażnikiem cywilno-policyjnym. Jego żona – Fanny, była o 3 lata młodsza, rodem z Krakowa.

Krakowskie spisy

Para miała trójkę synów – najstarszego Franciszka Ksawerego – praktykanta sądu krajowego; Maurycego Bernarda – kaprala 20. pułku piechoty, a następnie porucznika 95. pułku piechoty; oraz najmłodszego – Ferdynanda – wpierw buchaltera, później aktora. Rodzina zatrudniała również służącą. Co ciekawe, tylko Ferdynand i Franciszek deklarowali posługiwanie się językiem polskim.

Rodzinę tę odnotowano również w spisie ludności, przeprowadzonym w 1870 roku. W Internecie nie są jednak dostępne spisy z działu VII, w którym zapisano Hermana Feldmana.

Kariera zawodowa Ferdynanda Feldmana nabierała rozpędu – występował w teatrach m.in. w Poznaniu, Lublinie, Częstochowie czy Łodzi. W 1890 roku został aktorem Teatru Wielkiego we Lwowie, z którym związany był 25 lat. Jego pierwszą żoną była aktorka Paulina Gąsiorowska. Po jej śmierci, w 1911 roku w lwowskiej parafii św. Mikoałaja ożenił się z lwowską śpiewaczką operową – Katarzyną Anną Sawicką. Zmienił wówczas wiarę, przyjmując chrzest rzymskokatolicki.

Dziadek doktor

Matka Krystyny Feldman urodziła się 8 marca 1886 we Lwowie*, przy ulicy Fredro 2, a została ochrzczona 11 dni później. W akcie chrztu zapisano, iż ojciec – Edward Sawicki, był doktorem medycyny, synem Józefa oraz Katarzyny z Bernalewskich. Matka chrzczonej dziewczynki – Maria Ligęza, była córką Edwarda i Katarzyny z Kriegs(c)haberów.

Pierwszy debiut Katarzyny Anny Sawickiej miał miejsce w 1909 roku w Poznaniu. Słownik biograficzny teatru polskiego podaje, że

wyróżniała się dobrym głosem mezzosopranowym, muzykalnością i pracowitością; grą aktorską, jak pisał D. Baranowski, „obmyśloną do najdrobniejszego szczegółu, dyskretną i wyrównaną”.

Zawody, jakie wykonywali rodzice, z całą pewnością miały wpływ na życie Krystyny Feldman. Już jako mała, zaledwie 5-letnia dziewczynka, odgrywała swoje pierwsze role. Po śmierci jej ojca w 1919 roku, matka kształciła ją w prywatnym lwowskim studio aktorskim prowadzonym przez aktora Janusza Strachockiego.

Łączniczka AK

W 1934 roku Krystyna Feldman ukończyła lwowskie gimnazjum, a następnie zdała eksternistycznie maturę. Dwa lata przed wybuchem II wojny światowej ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie. Następnie debiutowała na deskach lwowskich i łuckich teatrów. W momencie rozpoczęcia działań wojennych, wróciła do Lwowa. Rodzina cechowała się patriotyzmem – znane są opowieści, iż w domu Feldmanów znajdowały się dwa ołtarzyki – jeden poświęcony Papieżowi, drugi marszałkowski Piłsudskiemu. Krystyna Feldman swoją postawę patriotyczną przedstawiła, kiedy w 1942 roku została łączniczką w Armii Krajowej.

Do lwowskiego teatru wróciła już w 1944 roku, tuż po wyzwoleniu miasta. Wcieliła się wówczas w postać Staszka w inscenizacji “Wesela” Stanisława Wyspiańskiego. Następnie występowała w Łodzi, Katowicach, Szczecinie, Opolu, Krakowie i Poznaniu.

Wywód przodków

W 1980 roku Służba Bezpieczeństwa rozpracowywała Krystynę Feldman, nadając tej operacji kryptonim “Aranżerka”. Było to spowodowane podpisaniem przez Feldman listu w obronie autonomii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W momencie ogłoszenia stanu wojennego, w obawie przed internowaniem, aktorka ukrywała się u przyjaciół.

Kariera aktorki telewizyjnej rozpoczęła się w 1953 rolą dewotki w filmie “Celuloza”. Następnie grała wiele epizodycznych ról, a szerokiej publiczności dała się poznać w latach 80., występując w “Yesterday” Radosława Piwowarskiego.

Aktorka zmarła 24 stycznia 2007 roku w Poznaniu. Dwa lata przed śmiercią została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.