Czy Nawrocki może ponieść odpowiedzialność karną w sprawach, jakie toczą się z jego udziałem?

Karol Nawrocki, nowo wybrany prezydent RP, jeżeli zostanie zaprzysiężony w dniu 6 sierpnia 2025 r. będzie chroniony immunitetem. Czy to oznacza, iż uniknie odpowiedzialności karnej w trzech prowadzonych przeciwko niemu śledztwach? Sprawdzamy, jakie konsekwencje mogą go czekać.

Immunitet prezydencki – co to oznacza dla Nawrockiego?

Od momentu zaprzysiężenia Karol Nawrocki będzie podlegał wyłącznie jurysdykcji Trybunału Stanu (TS). Oznacza to, iż nie będzie mógł odpowiadać przed sądami powszechnymi ani wojskowymi. Immunitet ma chronić głowę państwa przed bezpodstawnymi oskarżeniami i zapewnić niezależność od władzy sądowniczej.

„Ta uprzywilejowana pozycja procesowa jest związana z szacunkiem dla urzędu prezydenta jako najwyższego przedstawiciela RP” – wyjaśnia Malwina Milczarek w Przeglądzie Prawa Konstytucyjnego.

Trybunał Stanu może rozpatrywać zarówno delikty konstytucyjne (naruszenie konstytucji lub ustaw), jak i przestępstwa pospolite oraz skarbowe, choćby jeżeli nie są związane z pełnioną funkcją.

Czy Nawrocki może stanąć przed Trybunałem Stanu?

Teoretycznie tak, ale w praktyce jest to mało prawdopodobne. Aby postawić prezydenta w stan oskarżenia, potrzebna jest większość 2/3 głosów w Zgromadzeniu Narodowym (374 głosy). w tej chwili rządzący nie dysponują taką siłą, co oznacza, iż Nawrocki może liczyć na nietykalność przynajmniej do końca kadencji w 2030 r.

Co z prowadzonymi śledztwami?

Prokuratura może kontynuować postępowania, ale nie może przedstawić zarzutów urzędującemu prezydentowi. Eksperci sugerują, iż lepszym rozwiązaniem byłoby zawieszenie śledztw do czasu zakończenia kadencji.

1. Śledztwo ws. zaginionych katalogów Muzeum II Wojny Światowej

Dotyczące zniszczenia 8 tys. katalogów wystawy głównej, co miało wyrządzić szkodę majątkową muzeum na kwotę co najmniej 200 tys. zł.

„Nie wiem, dlaczego zniszczono te książki. Może chodzi o to, iż był tam wstęp mojego autorstwa z moim zdjęciem” – mówił prof. Paweł Machcewicz, były dyrektor muzeum.

Nawrocki twierdził, iż katalogi były „nieaktualne”, a ich zniknięcie to „sprawa niepoważna”.

2. Śledztwo ws. apartamentu deluxe w Muzeum II Wojny Światowej

Nawrocki miał bezprawnie korzystać z apartamentu muzeum przez 201 dni, nie płacąc za noclegi. Gdyby skorzystał z maksymalnej zniżki pracowniczej (80%), koszt wyniósłby 25,6 tys. zł, a komercyjnie – ponad 120 tys. zł.

Początkowo tłumaczył, iż korzystał z apartamentu podczas kwarantanny i spotkań służbowych.

3. Postępowanie ws. przejęcia kawalerki od Jerzego Ż.

Chodzi o przejęcie mieszkania od starszego mężczyzny, któremu Nawrocki miał obiecać dożywotnią opiekę. Zawiadomienie wskazuje na podejrzenie:

• poświadczenia nieprawdy w aktach notarialnych,
• działania na szkodę Jerzego Ż.,
• uzyskania 90% bonifikaty przy zakupie lokalu.

Co po zakończeniu kadencji?

Gdy Nawrocki przestanie być prezydentem, immunitet wygaśnie. Wówczas będzie mógł odpowiadać przed sądem powszechnym za wszystkie czyny, które miały miejsce przed i w trakcie urzędowania.

„Po ustąpieniu ze stanowiska w stosunku do takiej osoby powraca jurysdykcja sądów powszechnych” – podkreśla Dobrosława Szumiło-Kulczycka w Przeglądzie Sejmowym.

Co ważne, przedawnienie nie biegnie w czasie kadencji prezydenta, więc śledztwa mogą zostać wznowione po 2030 r.

Podsumowanie

• Immunitet chroni Nawrockiego przed sądami powszechnymi, ale nie przed Trybunałem Stanu.
• Postępowania mogą zostać zawieszone, ale nie umorzone.
• Po kadencji może stanąć przed sądem za wszystkie zarzucane mu czyny.

Czy Karol Nawrocki uniknie odpowiedzialności? Wiele zależy od układu politycznego po 2030 roku.