D66, VVD en CDA krijgen 51 dagen de tijd om tot een regeerakkoord te komen. De nieuwe informateur Rianne Letschert moet uiterlijk 30 januari een basisdocument voor een nieuw kabinet opleveren. De Tweede Kamer stemde woensdag in met dit plan, ondanks felle kritiek vanuit de oppositie.
Letschert, bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, noemde haar nieuwe functie bij haar eerste persconferentie «eervol en tegelijkertijd ook lastig». Ze wil opnieuw vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en uitvoeringsinstanties betrekken bij de formatie. «Het is een prachtige opdracht, maar ook een hele complexe», aldus Letschert.
De informateur erkende dat ze geen «door de wol geverfde politica» is. Dat kan volgens haar juist een voordeel zijn: «Ik heb wat afstand, dat kan een voordeel zijn.» Ze was «net zo verbaasd als u» toen D66-leider Rob Jetten haar voor de functie nomineerde.
Kritiek vanuit de oppositie
De oppositie reageerde direct kritisch op het plan. GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver waarschuwde voor een wankel minderheidskabinet: «Dan kiest u voor een permanente formatie met onrust.» Zijn partij zal voorstellen individueel beoordelen, geen blanco steun verlenen.
Ook de christelijke partijen toonden zich terughoudend. ChristenUnie-leider Mirjam Bikker benadrukte dat haar partij voorstellen «constructief» zal bekijken: «Maar we leggen alles naast onze eigen prioriteiten.» De SGP uitte scherpe kritiek op D66's embryowet. Diederik van Dijk stelde: «U duwt op deze wijze fracties weg. Het werpt een schaduw op hoe een fractie als de SGP een toekomstig kabinet zal bejegenen.»
BBB-leider Caroline van der Plas verwierp de D66-CDA-agenda volledig: «Dit is geen positieve agenda, dit is Nederland versnel inleveren bij Brussel.» PVV-leider Geert Wilders concludeerde somber: «De Nederlander zal moeten bloeden.»
Steun vanuit rechtse hoek
JA21-leider Joost Eerdmans betreurde dat zijn partij niet aan tafel zit. Hij wees erop dat «rechts meer zetels heeft dan links» en pleitte voor een centrumrechtse coalitie: «We zouden het op zijn minst moeten proberen.» Wel maakte hij duidelijk dat JA21 «niet zomaar tekent bij het kruisje».
50Plus toonde zich flexibeler. Jan Struijs verklaarde: «U kunt ons vinden in een minderheidskabinet, een meerderheidskabinet, of een andere vorm.» Zijn partij stelt wel voorwaarden: de belangen van ouderen moeten voorop staan.
Wat nu komt
De drie partijen hebben samen 75 zetels in de Tweede Kamer, geen meerderheid. Een minderheidskabinet blijft daarom waarschijnlijk. Letschert heeft aangegeven dat ze hoopt dat partijen «bereid zijn afspraken te maken op deelonderwerpen of misschien wel tot deelname aan een meerderheidskabinet».
VVD-leider Dilan Yeşilgöz prees het «harde werk» van D66 en CDA aan hun gezamenlijke document. Ze stelde dat niet alles «dichtgetimmerd» hoeft te zijn: «We kunnen ook een aantal zaken aan de Tweede Kamer laten.»
D66-leider Rob Jetten erkende dat socialezekerheid en zorg nog onvoldoende aan bod kwamen: «Ik denk dat dat een opdracht is voor de volgende fase van de formatie.» Hij beloofde: «We zullen een aantal suggesties uit dit debat meenemen.»
De Kamer stemde in met het plan. Voor stemden: D66, VVD, CDA, 50Plus, SGP, ChristenUnie, BBB, JA21 en Volt. Tegen stemden GroenLinks-PvdA en de PVV. Rond Kerst en Oud en Nieuw pauzeert de formatie voor ongeveer één à twee weken.
Let op: Dit artikel is gemaakt met Kunstmatige Intelligentie (AI).
