Lato 2024 roku. Biały Dunajec, malownicza miejscowość, staje się dla nas miejscem niezwykłych zdarzeń. Spotkań, podczas których możemy doświadczyć, jak rodzi się nadzieja tam, gdzie w najmłodszych sercach wojna odcisnęła swoje piętno.
Uśmiech przez łzy – dzieci, które zobaczyły zbyt wiele
Program „Zdrowie Dzieci Ukrainy”, inicjatywa Rotary Club Zamość Ordynacki, wspierana przez amerykańską fundację Common Man for Ukraine, od ponad dekady wyciąga pomocną dłoń do dzieci dotkniętych wojennym koszmarem. Tu, w Białym Dunajcu, spotykamy dzieci w wieku od 8 do 12 lat, które dzięki ludziom dobrej woli przyjechały na kilkanaście dni do Polski. Zbyt młodzi, by rozumieć okrucieństwo konfliktu, zbyt doświadczeni, by o nim zapomnieć. Sieroty, dzieci, które straciły rodziców, mali świadkowie agresji. W ich oczach maluje się echo wybuchów, strach i tęsknota.
Dostrzegamy, jak przez te wspomnienia przebijają się iskierki nadziei. Osiemnaście dni wytchnienia w Polsce to dla nich bezcenny dar wygaszania pamięci o wojennej rzeczywistości.
Spotkanie, które zostawia ślad – bliskość, wsparcie, uśmiech
Podczas naszego pobytu byliśmy świadkami wzruszających scen. Już od pierwszego wtorkowego wieczoru w Białym Dunajcu czujemy niezwykłą atmosferę. Rozmowy z kadrą pedagogiczną, troska o każdy szczegół pobytu dzieci, planowane atrakcje i wycieczki, dbałość o samopoczucie i adaptację. Psycholożka Marina dzieli się spostrzeżeniami z terapii, a lekarka Oksana omawia specyficzne problemy zdrowotne. Dołączają do nas studenci z New Hampshire – wolontariusze, którzy poświęcają swój czas, by towarzyszyć dzieciom w każdej aktywności.
Z podziwem obserwujemy troskliwą opiekę, jaką otoczono dzieci. Wszyscy z oddaniem pracują, by dać tym małym osobom poczucie bezpieczeństwa i wsparcia. Psychologowie pomagają im uporać się z trudnymi emocjami, leczyć rany zadane przez wojnę.
Małe ręce, wielkie emocje – sztuka jako terapia
Środowy poranek maluje się kolorami dziecięcej twórczości. Małe rączki z zapałem zdobią miseczki, dominują barwy ukraińskiej flagi, kwiaty i uśmiechy. Dzieci, skupione i zaangażowane, z wielką starannością dbają o każdy szczegół.
W podręcznym archiwum oglądamy inne rysunki dzieci. Aż strach pomyśleć, o czym myślały, gdy je tworzyły. Rozpoznajemy samoloty, podziemne schrony, duże zwierzę, nad którym latają samoloty – może ono miało je pokonać? Obrazy, które odzwierciedlają wojenne przeżycia dzieci.
W tych małych arcydziełach odbija się zarówno dziecięca radość, jak i traumatyczne wspomnienia. Kwiaty mieszają się z symbolami wojny, uśmiechy przeplatają się z cieniami smutku. Te rysunki to okna do ich dusz, poruszające świadectwa dziecięcych przeżyć. Z zachwytem, ale i smutkiem przyglądamy się twórczemu procesowi i dokumentujemy te chwile.
Po twórczych zajęciach przyszedł czas na zabawę – wyjazd na baseny do Szaflar.
Spotkania z Gubernator, wspólna gimnastyka i wzruszające występy
W czwartek spędziliśmy wspólny wieczór z dziećmi i gubernator Krystyną Baj-Pawluk. Gubernator Krystyna zapowiedziana przez Ryszarda Łuczyna i Jurija Basaraba przywitała się z każdym z dzieckiem wręczając drobny upominek, opowiedziała o Rotary i o tym, iż bardzo chciała się z nimi spotkać. Dzieci chętnie nawiązywały kontakt, podchodziły, uśmiechały się, widać było, iż pragną rozmowy, zauważenia.
Piątkowy ranek rozpoczęliśmy wspólną gimnastyką przy muzyce – do której ochoczo się przyłączyliśmy. Oprócz radosnego nieba i słońca rozświetlającego dziecięce twarze, dna dzieci czekały kolejne upominki: plecaki, czapeczki i inne upominki.
Dzieci przedstawiły wzruszający pokaz flashmobu, czyli tańca, który symbolizował podróż dzieci do Polski i podkreślał niezależność Ukrainy. Najmłodsi przygotowali ten występ wspólnie z opiekunami, specjalnie na Dzień Niepodległości Ukrainy.
Po śniadaniu dzieci pojechały na wycieczkę do Czorsztyna. My w tym czasie zajęliśmy się przygotowaniem wystawy prac dzieci, mającej towarzyszyć Koncertowi Charytatywnemu z okazji 10. lecia projektu „Zdrowie dzieci Ukrainy” w Filharmonii w Katowicach.
Wybór prac, w których czuło się tyle różnych emocji był niezwykle trudny. W nagrodę otrzymaliśmy od Ryszarda Łuczyna malowidła tychże dzieci wykonane na szkle. W przygotowaniach pomogli nam także studenci z New Hampshire.
Kolejny dzień i kolejne spotkanie z Gubernator Krystyną Baj-Pawluk. Tym razem dzieci otrzymały pięknie wydane i oprawione książki „ABC Empatii” w języku ukraińskim od Fundacji Czepczyński wraz z plecaki. Zanurzyły się w lekturze podręcznika, który otrzymał rekomendacje Komisji Europejskiej.
A w ramach prób do koncertu wysłuchaliśmy wyciskającego łzy z oczu wykonania pieśni „Tam za cichym Dunajem” z opery „Zaporożec nad Dunajem”.
Mosty Empatii – amerykańska pomoc, polskie serca
W sobotę rano do Białego Dunajca przyjechali goście z amerykańskiej Fundacji Common Man for Ukraine. To Fundacja, która od początku wojny aktywnie wspiera projekt „Zdrowie Dzieci Ukrainy”. Alex, Lisa, Susan i Steven – ludzie, którzy nie tylko koordynują zbiórki pieniędzy, ale osobiście dostarczają pomoc humanitarną na Ukrainę. Byliśmy pod ogromnym wrażeniem ich ofiarności, empatii, serdecznego podejścia i troskliwości wobec dzieci. Ich obecność i wsparcie są bardzo cenne dla działań Rotary.
Opuszczając Biały Dunajec, zabraliśmy ze sobą bagaż wspomnień i silne przekonanie o tym, jak ważna jest solidarność i pomoc w obliczu tragedii. Zobowiązujemy się, do dalszego relacjonowania tych działań i szerzenia świadomości o potrzebach dzieci dotkniętych wojną. Bo każde dziecko, niezależnie od tego, gdzie się urodzi, zasługuje na szczęśliwe dzieciństwo, na miłość i bezpieczeństwo.
Koncert Serc – solidarność, która leczy
To nie był zwykły koncert. Dokładnie w 33. rocznicę niepodległości Ukrainy, 24 sierpnia 2024 roku, w Filharmonii Śląskiej odbył się koncert charytatywny zorganizowany przez Common Man for Ukraine, Rotary Club Zamość Ordynacki oraz Dystrykt 2231 Rotary International ze wsparciem Rotary Club Katowice.
To był wieczór, w którym muzyka stała się głosem nadziei, a nuty przeplatały się z biciem serc pełnych współczucia i nadziei. Koncert Charytatywny „Rotary dla Zdrowia Dzieci Ukrainy” był hołdem dla odwagi, świadectwem solidarności i przypomnieniem o niezłomnej sile ludzkiego ducha.
Koncert był także zwieńczeniem dziesięciolecia trwania rotariańskiego programu „Zdrowie Dzieci Ukrainy”, którzy od 2014 roku pomagają łagodzić traumę wojenną dzieci żołnierzy poległych w wyniku agresji Rosji na Ukrainę. Wśród gości koncertu byli m. in.: Hans-Hermann Kasten wiceprezydent Rotary International z małżonka Nadją, Suzan Stenberg – Dyrektor Strefy 18 Rotary international, Jerzy Wcisła – senator Rzeczpospolitej Polskiej, Scott Lang – przedstawiciel Ambasady Stanów Zjednoczonych, John Lynch – Gubernator stanu New Hampshire w USA, Valentyna Kuzmin wicekonsul Konsulatu Generalnego Ukrainy w Krakowie, Jarosław Muzyczko konsul honorowy Gruzji w Ukrainie, Rafał Zwolak Prezydent miasta Zamościa, Birgit Osterwald przewodnicząca Ostseeforum, Giennadij Krojchik – Past Gubernator Dystryktu 2232 Ukraina a także reprezentanci Common Man for Ukraine z Rotary Club Plymouth w stanie New Hampshire, USA: Susan Mathison, Lisa Mure, Steven Rand i Alex Rey.
Na Koncert przybyli także past gubernatorzy Dystryktu 2231 Rotary Polska: Barbara Pawlisz, Piotr Jankowski, Andrzej Ludek, Janusz Potępa i Marek Wcisło oraz Greg Gregorczyk Gubernator Elekt i Michał Sowa Gubernator Nominat Dystryktu 2231 Polska.
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej, pod batutą wspaniałej Magdaleny Pawlisz, wprowadziła nas w świat dźwięków, który od pierwszych taktów uwertury Mozarta przenikał do głębi duszy. Muzyka niosła ze sobą przesłanie nadziei. Każda nuta była jak obietnica lepszego jutra, jak balsam na serca dzieci, które zbyt wcześnie doświadczyły okrucieństwa wojny.
Głos amerykańskiej mezzosopranistki Claire McCahan, delikatny a zarazem pełen mocy, wznosił się ponad orkiestrę, dotykając najczulszych strun naszych serc. Wśród publiczności zasiedli wyjątkowi goście – przedstawiciele władz, dyplomaci, a przede wszystkim… dzieci z Ukrainy, które dzięki programowi „Zdrowie Dzieci Ukrainy” mogły choć na chwilę zapomnieć o traumie wojny. Ich obecność była najbardziej poruszającym momentem wieczoru. Ich uśmiechy, choć nieśmiałe, były dowodem na to, iż choćby w najciemniejszych czasach istnieje nadzieja.
Koncertowi towarzyszyła także wystawa pod nazwą „Kolory życia”, przedstawiająca prace plastyczne dzieci żołnierzy ukraińskich, którzy zginęli w walce z agresorem rosyjskim. Prace te powstały w Białym Dunajcu, podczas pobytu dzieci w Polsce w ramach projektu „Zdrowie dzieci Ukrainy”.
Kulminacja i zakończenie
Kulminacją koncertu było wspólne wykonanie finału z opery „Zaporożec za Dunajem” przez Claire McCahan i dzieci z Ukrainy. Ten wzruszający moment, pełen symboliki i emocji, przypomniał nam o sile jedności i znaczeniu pomocy drugiemu człowiekowi.
Koncert zakończył się owacją na stojąco. Publiczność, poruszona muzyką i historiami dzieci, nie szczędziła braw. Ten wieczór, przypomniał nam o tym, co w życiu najważniejsze – o miłości, nadziei i solidarności.
„Rotary dla Zdrowia Dzieci Ukrainy” to nie tylko program pomocowy, to misja. Misja, która trwa już dziesięć lat, niosąc nadzieję i wsparcie tym, którzy najbardziej tego potrzebują. Muzyka, która zabrzmiała tego wieczoru, była pięknym wyrazem tej misji. Była głosem dzieci, które straciły ojców, ale nie straciły nadziei. Była hymnem na cześć tych, którzy niosą pomoc, i tych, którzy jej potrzebują.
Koncertu nie da się zapisać słowami. Ale, niech będzie inspiracją dla nas wszystkich. Niech przypomni nam, iż każdy z nas może zrobić coś dobrego dla innych.
Szczególnie wzruszające były owacje dla Fundacji Common Man for Ukraine i jej założycieli – Lisy, Susan, Alexa i Stevena, uhonorowanych za ich bezcenną pomoc. Rotarianin Ryszard Łuczyn został nazwany „Królem Ryszardem Lwie Serce” – co było symbolicznym ukoronowaniem jego dotychczasowego wielkiego oddania i zaangażowania w pomoc dla ukraińskich dzieci.
Dorota i Jerzy Wcisła, RC Elbląg Centrum
Fot. Dorota i Jerzy Wcisła, RC Elbląg Centrum
Common Man for Ukraine to inicjatywa Rotary w Plymouth (stan New Hampshire, USA), finansowana przez Alexa Raya i tysiące hojnych Amerykanów z całych Stanów Zjednoczonych. Dwóch Rotarian, Alex Ray i Steve Rand, oraz ich partnerki Lisa Mure i Susan Mathison zainicjowali to przedsięwzięcie w marcu 2022 roku po tym, jak na Ukrainę spadły pierwsze rosyjskie bomby. Do tej pory Fundacja ta zebrała 3,5 miliona dolarów. Wspólnie, w trzech krajach, ten rotariański wolontariacki program dostarczył ponad 1200 ton żywności, śpiwory i generatory dla dzieci ukrywających się w schroniskach i „sierocińcach” na terenie całej Ukrainy.
„Common Man for Ukraine” współpracuje z Rotary Clubem Zamość Ordynacki, organizując comiesięczne turnusy rehabilitacyjne dla dzieci, które straciły ojców w wojnie trwającej w Ukrainie; do tej pory w turnusach wzięło udział ponad 700 dzieci.
