W sobotę w Katowicach odbył się XVIII Marsz Autonomii, organizowany przez Ruch Autonomii Śląska w rocznicę uchwalenia Statutu Organicznego Województwa Śląskiego z 1920 roku. Tegoroczna edycja miała przede wszystkim charakter rodzinny, a po raz pierwszy w wydarzenie zaangażowali się śląscy raperzy. Kilkuset uczestników przeszło nową trasą z placu Sejmu Śląskiego przed Pomnik Powstańców Śląskich. Marsz zakończył się piknikiem z występami artystów i atrakcjami dla dzieci.
Marsz Autonomii odbywa się w Katowicach od 2007 roku w soboty przypadające blisko 15 lipca. Tego dnia w 1920 roku uchwalono Statut Organiczny Województwa Śląskiego, nadający regionowi przedwojenną autonomię.
Dotychczas Marsz Autonomii, organizowany przez Ruch Autonomii Śląska, miał głównie służyć manifestowaniu przywiązania do górnośląskiej tożsamości i zwracać uwagę na potrzebę wzmacniania samorządności oraz dialogu na temat aspiracji mieszkańców polskich regionów. Tegoroczna edycja miała przede wszystkim charakter rodzinny, a organizatorzy zapraszali do wspólnego świętowania pokolenia Ślązaków i sympatyków regionu.
Nowa trasa i śląski rap
Nowością była trasa z placu Sejmu Śląskiego przed Pomnik Powstańców Śląskich - dawna wiodła z placu Wolności na plac Sejmu Śląskiego. Po raz pierwszy też w marsz zaangażowali się śląscy raperzy, którzy przygotowali specjalny utwór i występowali na pikniku na koniec przejścia.
W marszu, który otwierała Orkiestra Dęta Brzezinka, wzięło udział kilkuset uczestników, w tym rodziny z dziećmi. Demonstranci mieli śląskie flagi i balony w jej kolorach - żółtym i niebieskim, koszulki w śląskich barwach czy z napisem "Jo je Ślonzok". Wielu śląskie barwy miało też wymalowane na twarzach.
Hasła o autonomii i normalności
Na czele pochodu niesiono bannery z napisami "Fana mōmy, gŏdka mōmy i hajmatu niy ôddōmy" (mamy flagę, mamy język, nie oddamy naszej ojczyzny) oraz prezentujący sylwetki 14 śląskich noblistów z komentarzem "Największa koncentracja noblistów na świecie". Uczestnicy marszu skandowali "Autonomia" i "Ślonzoki" oraz "Autonomia to nie skrajność, autonomia to normalność".
"Najważniejsze: autonomia to nie skrajność. Niech nasi przeciwnicy nie straszą, iż jest to coś złego. Właśnie autonomia to jest rozwój tego regionu, rozwój Górnego Śląska. Autonomia jest dla wszystkich mieszkańców. Obojętnie jakiej nacyi oni są" - wołał przed wyruszeniem marszu Peter Langer ze Ślonskij Ferajny, zachęcając do skandowania. Podkreślił, iż symbolem przedwojennej autonomii był Sejm Śląski, sprzed którego gmachu wyruszył w sobotę pochód.
Korzyści dla wszystkich mieszkańców
Langer wezwał do oddania regionowi tego, co państwo polskie mu przed laty dało. "A najbardziej na autonomii skorzystają sami mieszkańcy, a więcej mieszkańców, jakby nie było, są Polacy. Nie dzielimy nikogo na Ślązaków, Polaków, my chcemy najlepiej dla naszego hajmatu" - zastrzegł.
Marsz przeszedł ulicami centrum Katowic przed Pomnik Powstańców Śląskich, gdzie przy zmiennej pogodzie rozpoczął się "Dzień Górnośląski". Dla dzieci były dmuchańce do zjeżdżania i skakania, darmowy popcorn i wata cukrowa.
Piknik z rapem i atrakcjami
Po przemówieniach na scenie pojawili się przedstawiciele śląskiego rapu. Do muzyki DJ HWR występowali raperzy: Kieron, Jacenty Dżojcok, Patryk Chwieja z Fryna Entertainment oraz HK Rufijok. Większa część tego składu przygotowała też wyprodukowane przez RnD Beatz rapowe zaproszenie na tegoroczną edycję marszu pt. "W hołdzie hołdzie".
Na pikniku stoiska wystawiły śląskie organizacje, jak SONŚ, REGIOS czy Stowarzyszenie Opowiadamy. Na innych stoiskach były śląskie gadżety i książki od śląskich wydawców i sprzedawców, jak Ajncla czy Silesia Progress. Dostępna była także gastronomia.
Historia śląskiej autonomii
Marsz Autonomii tradycyjnie odbywa się w okolicach 15 lipca, kiedy przypada rocznica nadania w 1920 roku części Górnego Śląska autonomii przez polski Sejm Ustawodawczy. Nadano ją regionowi w obliczu zbliżającego się plebiscytu, który miał zdecydować o przynależności państwowej Śląska.
Autonomia została ustanowiona na mocy ustawy konstytucyjnej pod nazwą Statut Organiczny Województwa Śląskiego. Była to pierwsza w II Rzeczypospolitej ustawa konstytucyjna uchwalona jeszcze przed konstytucją dla całej Polski. Statut Organiczny nadawał województwu szeroką autonomię w wielu dziedzinach życia.
Sejm Śląski i własny budżet
Na mocy Statutu Organicznego powołano między innymi Sejm Śląski, uchwalający własny budżet, który zasilał Skarb Śląski. Tekst Statutu Organicznego zawierał 45 artykułów. Podczas prac nad nimi dążono do zachowania równowagi między samorządnością regionu a zwierzchnictwem władzy państwowej.
Autonomiczne województwo śląskie faktycznie przestało działać we wrześniu 1939 roku, wraz z okupacją i przyłączeniem do III Rzeszy, a formalnie - 6 maja 1945 roku, kiedy komunistyczna Krajowa Rada Narodowa zniosła autonomię. Na mocy jej decyzji mienie Skarbu Śląskiego przejął Skarb Państwa.
(PAP) Uwaga: Ten artykuł został zredagowany przy pomocy Sztucznej Inteligencji.
