Napięcia między Izraelem a Iranem osiągnęły niebezpieczny poziom. Izraelskie siły przeprowadziły ataki na strategiczne cele w Iranie, w wyniku których zginął irański dowódca wojskowy, Hossein Salami. W odpowiedzi Iran wypuścił sto dronów, wymierzonych w izraelskie cele.
Incydenty te miały miejsce tuż po tym, jak Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej ogłosiła, iż Iran nie przestrzega wcześniejszych deklaracji dotyczących nierozwijania broni jądrowej. To pierwszy raz od dwóch dekad, gdy agencja wydała tak stanowcze ostrzeżenie wobec Teheranu. Pojawiły się również obawy, iż Iran posiada znaczące zapasy wzbogaconego uranu, które mogłyby zostać wykorzystane do produkcji broni nuklearnej.
Iran odrzuca te zarzuty, twierdząc, iż jego program nuklearny ma charakter wyłącznie pokojowy. Władze zapowiedziały otwarcie nowego zakładu wzbogacania uranu, podkreślając, iż nie zamierzają produkować ani nabywać broni jądrowej.
Izrael nie daje jednak wiary tym zapewnieniom. Premier Benjamin Netanjahu wielokrotnie zaznaczał, iż w jego ocenie dyplomacja nie wystarczy i nie wyklucza użycia siły wobec Iranu.
Przez lata oba kraje toczyły tzw. konflikt zastępczy, wspierając różne grupy w regionie. Iran finansuje i wspiera tzw. „oś oporu”, w skład której wchodzą m.in. Hamas w Palestynie, Hezbollah w Libanie, Huti w Jemenie, szyickie milicje w Iraku oraz dawny reżim syryjski.
Jak wyglądają możliwości militarne obu stron?
Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych (IISS) regularnie analizuje potencjał wojskowy państw na podstawie wielu źródeł i metod. Choć inne organizacje również prowadzą takie analizy, ich dane często się różnią – głównie dlatego, iż kraje takie jak Iran i Izrael nie ujawniają wszystkich informacji. Ekspert Nicholas Marsh z Instytutu Badań nad Pokojem w Oslo potwierdza, iż dane IISS są uważane za najbardziej wiarygodne.
Według IISS Izrael przeznacza znacznie większe środki na obronę niż Iran. W latach 2022–2023 Teheran wydał około 7,4 miliarda dolarów, podczas gdy izraelski budżet obronny był ponad dwukrotnie większy. W ujęciu procentowym względem PKB, Izrael również przeznacza na zbrojenia dwa razy więcej niż Iran.
Filarem izraelskiej obrony są nowoczesne systemy antyrakietowe Iron Dome i Arrow, które – jak podkreśla Uzi Rubin, twórca izraelskiego programu obrony przeciwrakietowej – sprawdzają się podczas rzeczywistych ataków.
Zarówno Iran, jak i Izrael stawiają na broń rakietową. Iran posiada największy arsenał rakietowy w całym regionie i samodzielnie produkuje pociski. Wielu ekspertów wskazuje, iż rakiety używane przez Huti przeciwko Arabii Saudyjskiej zostały wyprodukowane właśnie w Iranie. Odległość między Iranem a Izraelem wynosi ponad 2100 kilometrów, co sprawia, iż rakiety odgrywają kluczową rolę w potencjalnym starciu.
Iran przewyższa Izrael pod względem liczby ludności – kraj ten jest niemal dziesięć razy większy, a jego armia liczy około sześć razy więcej żołnierzy w służbie czynnej.
Z kolei Izrael ma przewagę technologiczną – zwłaszcza w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Ewentualny cyberatak mógłby spowodować większe szkody po stronie izraelskiej niż irańskiej, jednak systemy obronne Izraela są znacznie nowocześniejsze niż te używane przez Iran.
Konflikt izraelsko-irański znajduje się w krytycznym momencie, a różnice w potencjale militarnym, strukturze sojuszy i podejściu do zagrożenia nuklearnego sprawiają, iż jego eskalacja może mieć poważne konsekwencje nie tylko dla regionu, ale i dla świata.
