Andrej Babiš, miliarder i lider centrowej pragmatycznej partii ANO (Akcja Niezadowolonych Obywateli), odniósł zdecydowane zwycięstwo w czeskich wyborach parlamentarnych 3–4 października 2025 r. Jego partia zdobyła około 35% głosów, co daje jej pozycję lidera, ale nie większość konstytucyjną (potrzebną do samodzielnego rządzenia). To oznacza powrót Babiša na stanowisko premiera po raz drugi, po porażce w 2021 r.
Zwycięstwo to jest postrzegane jako wyraz utraty zaufania wyborców do obecnego rządu centroprawicowego Petra Fialy, krytykowanego za oszczędności budżetowe i słaby wzrost gospodarczy. Frekwencja wyniosła ok. 69%, co wskazuje na dużą mobilizację.
ANO będzie musiała szukać partnerów koalicyjnych – możliwe sojusze z umiarkowanymi partiami centrowymi lub z prawicowymi ugrupowaniami jak SPD (Swoboda i Demokracja Bezpośrednia). Negocjacje mogą potrwać tygodnie, ale Babiš ma doświadczenie w budowaniu większości.
Babiš obiecuje podwyżki płac, poprawę wzrostu gospodarczego i walkę z inflacją. Jego program jest pro-biznesowy, oparty na doświadczeniach z Agrofertu (jego imperium rolno-przemysłowego), ale krytycy wskazują na konflikty interesów (Babiš musiał przenieść aktywa do trustu w 2017 r.).
Zwycięstwo wzmacnia falę patriotyzmu w Europie Środkowej, podobną do sukcesów Trumpa w USA czy Orbána na Węgrzech.
Babiš jest krytyczny wobec militarnej pomocy dla Kijowa i chce ją ograniczyć, argumentując kosztami dla Czech. To mogłoby osłabić jedność UE i NATO – Czechy stałyby się bardziej “rosyjsko-przyjazne”, dołączając do Węgier i Słowacji.
Mniej sankcji na Moskwę, utrzymanie importu rosyjskiej ropy i bliższe powiązania z Orbánem oraz Fico. To wyzwanie dla Brukseli, która straciłaby spójność w polityce wobec Kremla.
Viktor Orbán już pogratulował Babišowi, nazywając jego zwycięstwo “dobrą wiadomością dla Europy”. jeżeli koalicja dojdzie do skutku, Czechy mogą stać się kolejnym “problemem” dla unijnej solidarności. Wyniki są wstępne (ok. 98% obwodów policzonych), ale trend jest jasny.
Andrej Babiš jest pragmatykiem biznesowym, liderem centrowej partii ANO, która łączy elementy pro-biznesowe, antyestablishmentowe i eurosceptyczne. Jego retoryka skupia się na ochronie czeskich interesów przed zewnętrznymi wpływami (UE, imigracja, Rosja).
Krytykuje Brukselę za “dyktat” i koszty (np. sankcje na Rosję), ale nie chce wyjścia z UE. Woli “reformę z wewnątrz” – np. mniej regulacji dla biznesu.
Ostro sprzeciwia się niekontrolowanej migracji, nazywając ją zagrożeniem dla czeskiej tożsamości i bezpieczeństwa.
