RPA i USA na ostrzu noża

Prezydent Donald Trump i prezydent RPA Cyril Ramaphosa starli się podczas spotkania w Białym Domu w środę, gdy Trump przedstawił, jak stwierdził, dowody przemocy i systematycznego prześladowania białych farmerów. Ramaphosa odrzucił te oskarżenia.

Do napiętej wymiany zdań doszło w miarę wzrostu napięć dyplomatycznych wywołanych oskarżeniami, iż RPA dyskryminuje białych farmerów, dopuszcza się „białego ludobójstwa” i zacieśnia więzi z Hamasem i Iranem.

„Prezydent jest naprawdę szanowanym człowiekiem w wielu, wielu kręgach, a w niektórych kręgach jest uważany za osobę nieco kontrowersyjną” – powiedział Trump w swoim przemówieniu otwierającym dwustronne spotkanie w Gabinecie Owalnym, odnosząc się do Ramaphosy.

„Zadzwonił. Nie wiem, skąd wziął mój numer, ale odebrałem” – powiedział Trump, opisując, jak doszło do niespodziewanego spotkania.

Do napięć doszło podczas spotkania, gdy Trump przedstawił nagrania pokazujące dowody „ludobójstwa Afrykanerów” po tym, jak Ramaphosa odrzucił te twierdzenia, zaprzeczając, iż w Republice Południowej Afryki miało miejsce jakiekolwiek ludobójstwo.

„W zasadzie jesteśmy tu po to, aby zresetować relacje między Stanami Zjednoczonymi a Republiką Południowej Afryki” – powiedział Ramaphosa Trumpowi.

W spotkaniu wzięli udział wybitni południowoafrykańscy biznesmeni Johann Rupert oraz golfiści Ernie Els i Retief Goosen, którzy stanowili część delegacji Ramaphosy.

„Mieliśmy ogromne skargi na Afrykę” – powiedział Trump. „Mówią, iż w Afryce dzieje się wiele złych rzeczy i właśnie o tym będziemy dziś rozmawiać”.

Niedługo po objęciu urzędu Trump zawiesił wszelką amerykańską pomoc zagraniczną dla RPA. W rozporządzeniu wykonawczym z 7 lutego prezydent powołał się na obawy dotyczące „działań podsycających nieproporcjonalną przemoc wobec rasowo nieuprzywilejowanych właścicieli ziemskich”, a także „agresywne stanowiska wobec Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników, w tym oskarżanie Izraela, a nie Hamasu, o ludobójstwo w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości oraz ożywienie stosunków z Iranem w celu rozwijania porozumień handlowych, wojskowych i nuklearnych”.
Trump oświadczył, iż jego administracja będzie promować przesiedlanie „afrykańskich uchodźców uciekających przed dyskryminacją rasową sponsorowaną przez rząd, w tym przed konfiskatą mienia ze względu na rasę” w Republice Południowej Afryki.

W zeszłym tygodniu prawie 60 białych obywateli RPA przybyło do Stanów Zjednoczonych. Była to pierwsza grupa, która otrzymała azyl w ramach prezydenckiego programu przesiedleń.
Ramaphosa jest prezydentem Republiki Południowej Afryki od 2018 roku i liderem rządzącej partii, Afrykańskiego Kongresu Narodowego.

W tym roku jest gospodarzem szczytu Grupy 20, który ma się odbyć w listopadzie w Johannesburgu. Stany Zjednoczone odmówiły udziału w szczycie.

„NIE wezmę udziału w szczycie G20 w Johannesburgu” – napisał sekretarz stanu Marco Rubio na platformie społecznościowej X 5 lutego.
„RPA robi bardzo złe rzeczy. Wywłaszcza własność prywatną. Wykorzystuje G20 do promowania ‘solidarności, równości i zrównoważonego rozwoju‘. Innymi słowy: DEI i walki ze zmianami klimatu. Moim zadaniem jest promowanie interesów narodowych Ameryki, a nie marnowanie pieniędzy podatników lub rozpieszczanie antyamerykanizmu”.

Rubio niedawno powtórzył, iż Stany Zjednoczone nie wezmą udziału w szczycie ani na szczeblu ministrów spraw zagranicznych, ani na szczeblu prezydenckim.

Amerykański ekspert ds. polityki zagranicznej Michael Walsh uważa, iż ​​termin spotkania Trumpa i Ramphosy jest zagadkowy.

Relacje USA–RPA pogorszyły się zarówno za rządów Bidena, jak i Trumpa, a napięcia wyraźnie wzrosły od 2022 r. Waszyngton oskarżył Pretorię o sprzymierzanie się z przeciwnikami USA, w tym Iranem, Rosją i Chinami.
Źródło zaznajomione z wewnętrznymi dyskusjami opisało wizytę Ramaphosy jako ostatnią próbę powstrzymania Waszyngtonu przed przyjęciem bardziej agresywnej postawy wobec RPA. Według źródła w Waszyngtonie realizowane są dyskusje na temat odłączenia gospodarki RPA od globalnego systemu gospodarczego, podobnie jak sankcje, którym podlega Iran.

W lutym 2023 r. Republika Południowej Afryki przeprowadziła 10-dniowe wspólne ćwiczenia wojskowe z Rosją i Chinami wzdłuż swojego wschodniego wybrzeża. Ćwiczenia zbiegły się z rocznicą inwazji Rosji na Ukrainę i spotkały się z powszechną międzynarodową krytyką.

W maju 2023 r. ambasador USA w Republice Południowej Afryki Reuben Brigety oskarżył kraj o popieranie Rosji w wojnie na Ukrainie poprzez dostarczanie broni. Twierdził, iż Republika Południowej Afryki zezwoliła na załadunek broni na rosyjski statek towarowy, który potajemnie zacumował w bazie morskiej w pobliżu Kapsztadu w grudniu 2022 r.

Jak powiedział Walsh, istnieje dwupartyjna zgoda co do tego, iż działania RPA są niezgodne z interesami bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej USA.

Na żywo, przy kamerach, Donald Trump pokazuje prezydentowi RPA nagrania południowoafrykańskich parlamentarzystów którzy nawołują do zabijania białych.
Nagrania pokazują także masowe mogiły zamordowanych białych farmerów. pic.twitter.com/UV5oa6zibn

— Mikołaj Teperek (@MikolajVonskyT) May 21, 2025