Rząd wyśle paczkę do każdego Polaka. Zobacz, co znajdziesz w środku

Pierwszy w historii Polski rządowy przewodnik przetrwania już jesienią wyląduje w skrzynkach milionów Polaków. „Poradnik bezpieczeństwa” to 54 strony konkretnych instrukcji – od pakowania plecaka ewakuacyjnego, przez pierwsze kroki podczas ataku z powietrza, aż po rozpoznawanie dezinformacji w internecie. Władysław Kosiniak-Kamysz zapowiada: ma leżeć na stole w kuchni, nie na półce.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

To nie jest teoretyczny dokument dla urzędników. Ministerstwo Obrony Narodowej, MSWiA i Rządowe Centrum Bezpieczeństwa przygotowały praktyczny podręcznik z instrukcjami krok po kroku, listami kontrolnymi i gotowymi planami działania. Dokument powstał we współpracy z ekspertami z różnych dziedzin i ma przygotować zwykłych obywateli na sytuacje kryzysowe.

Szef MON podczas prezentacji podkreślał: „Chodzi o to, żeby był na stole w kuchni, gdzie wszyscy mają dostęp, a nie na półce między innymi książkami.”

Plecak ewakuacyjny i lista niezbędnika

Jeden z najważniejszych rozdziałów dotyczy przygotowania plecaka ewakuacyjnego. W poradniku znajdziesz konkretną listę rzeczy, które powinieneś mieć zawsze pod ręką na wypadek konieczności szybkiej ewakuacji.

Drugi najważniejszy rozdział to zasady ewakuacji – konkretne kroki, które musisz podjąć, gdy usłyszysz sygnał alarmowy lub otrzymasz polecenie opuszczenia domu. Autorzy przygotowali gotowe plany działania, które można skopiować i dostosować do swojej sytuacji rodzinnej.

Poradnik zawiera też instrukcje pierwszej pomocy – nie ogólne informacje, ale konkretne procedury z opisem krok po kroku. To wiedza, która może uratować życie w sytuacji, gdy pogotowie nie może dotrzeć na miejsce.

Higiena w kryzysie i ochrona zwierząt

Może brzmieć prozaicznie, ale higiena podczas długotrwałego kryzysu to kwestia zdrowia i życia. W poradniku znajdziesz praktyczne wskazówki, jak utrzymać podstawowe standardy sanitarne, gdy zabraknie bieżącej wody lub nie działają systemy kanalizacyjne.

Osobny rozdział poświęcono ochronie zwierząt domowych. Właściciele psów, kotów czy innych pupili dowiedzą się, jak przygotować swoich milusińskich na ewakuację i jak zapewnić im bezpieczeństwo podczas kryzysu.

To szczegóły, o których rzadko się myśli, planując działania w sytuacji awaryjnej. Ale właśnie te „drobne” sprawy często decydują o tym, czy rodzina przejdzie przez kryzys w miarę bezpiecznie.

Cyberataki, dezinformacja i rozpoznawanie zagrożeń

Współczesne zagrożenia to nie tylko powodzie czy pożary. Poradnik omawia cyberbezpieczeństwo – konkretne sposoby ochrony przed atakami hakerskimi na osobiste dane i urządzenia.

Duży nacisk położono na rozpoznawanie dezinformacji. W czasach, gdy fałszywe informacje rozprzestrzeniają się szybciej niż prawdziwe wiadomości, umiejętność odróżnienia fake newsów od faktów może mieć najważniejsze znaczenie dla bezpieczeństwa.

Poradnik opisuje także, jak rozpoznać niepokojące zachowania w otoczeniu – sygnały, które mogą wskazywać na przygotowania do ataku terrorystycznego lub innych działań wymierzonych w bezpieczeństwo publiczne.

Skażenia chemiczne i radiacyjne

Część poradnika dotyczy scenariuszy, o których większość z nas woli nie myśleć – potencjalnych skażeń chemicznych czy radiacyjnych. Znajdziesz tam konkretne instrukcje postępowania: co robić, gdy otrzymasz ostrzeżenie o skażeniu, jak zabezpieczyć dom, jak się poruszać po skażonym terenie.

To wiedza, której wszyscy mają nadzieję nigdy nie wykorzystać, ale która może uratować życie, jeżeli najgorszy scenariusz stanie się rzeczywistością.

Atak z powietrza – konkretne kroki

Jeden z rozdziałów zawiera instrukcje postępowania podczas ataku z powietrza. To nie abstrakcyjne wytyczne, ale konkretne kroki: gdzie szukać schronienia, jak zabezpieczyć się przed odłamkami, co robić po zakończeniu nalotu.

W obliczu wojny w Ukrainie, która toczy się tuż za naszą wschodnią granicą, takie instrukcje przestały być teoretyczne. To realna wiedza, którą każdy Polak powinien posiadać.

Powódź krok po kroku

Poradnik zawiera szczegółowe instrukcje zabezpieczenia mieszkania przed powodzią. Po doświadczeniach z września 2024 roku, gdy wiele osób nie wiedziało, jak skutecznie chronić swój dom przed wodą, takie wskazówki mogą oszczędzić tysiące złotych strat.

Znajdziesz tam konkretne sposoby uszczelniania okien i drzwi, zabezpieczania instalacji elektrycznej, ewakuowania najcenniejszych rzeczy na wyższe kondygnacje.

Co to oznacza dla ciebie?

Otrzymanie rządowego poradnika bezpieczeństwa to sygnał, iż państwo poważnie traktuje przygotowanie społeczeństwa na różnorodne kryzysy. Dla zwykłego obywatela oznacza to dostęp do wiedzy, która dotychczas była zarezerwowana dla służb mundurowych i specjalistów.

Praktyczne korzyści z posiadania poradnika:

Przygotowanie rodziny na kryzys – dzięki konkretnym listom kontrolnym będziesz wiedział, co kupić, gdzie przechowywać, jak przygotować domowników na różne scenariusze.

Oszczędność czasu w sytuacji kryzysowej – gotowe plany działania oznaczają, iż nie będziesz musiał improwizować, gdy liczą się minuty.

Zwiększenie szans na przeżycie – znajomość podstaw pierwszej pomocy, zasad ewakuacji i sposobów ochrony przed zagrożeniami może uratować życie Tobie i Twoim bliskim.

Ochrona przed dezinformacją – w czasach kryzysu fałszywe informacje mogą być równie niebezpieczne jak rzeczywiste zagrożenia.

Spokój psychiczny – świadomość, iż jesteś przygotowany na różne scenariusze, pozwala żyć z mniejszym stresem.

Jak będzie wyglądać dystrybucja?

Dystrybucja papierowej wersji rozpocznie się jesienią 2025 roku. Rząd planuje dotarcie do każdego gospodarstwa domowego w Polsce – to oznacza wydrukowanie i dostarczenie około 15 milionów egzemplarzy.

Poradnik będzie dostępny w kilku wersjach: standardowej, w alfabecie Braille’a dla niewidomych, w wersji łatwej do czytania dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, jako audiobook oraz w materiałach przystosowanych dla dzieci.

Planowane są też tłumaczenia na języki obce: angielski, ukraiński, białoruski i litewski. To ważne, bo znaczna część mieszkańców Polski to osoby, dla których polski nie jest językiem ojczystym.

Wersja elektroniczna jest już dostępna na stronie poradnikbezpieczenstwa.gov.pl i można ją pobrać bezpłatnie.

Wzór ze Szwecji i państw nordyckich

Polska nie jest pierwszym krajem, który przygotowuje obywateli w ten sposób. Szwecja regularnie wysyła do domów broszury „If Crisis or War Comes” (Gdyby nadszedł kryzys lub wojna). Podobnie robią Finlandia i Norwegia.

Różnica polega na tym, iż polskie wydanie jest znacznie bardziej praktyczne i szczegółowe. Zamiast ogólnych wskazówek, polscy eksperci przygotowali konkretne instrukcje dostosowane do polskich warunków i zagrożeń.

Dlaczego akurat teraz?

Decyzja o przygotowaniu poradnika nie jest przypadkowa. Wojna w Ukrainie, rosnące napięcia geopolityczne, częstsze klęski żywiołowe związane ze zmianami klimatu – wszystko to sprawia, iż przygotowanie społeczeństwa na kryzys staje się priorytetem.

Minister Kosiniak-Kamysz podczas prezentacji przypomniał wydarzenia z lutego 2022 roku: „To wszystko wydaje się strasznie odległe, but pamiętajmy o tym, co się wydarzyło w lutym 2022 roku, kiedy z dnia na dzień miliony osób na Ukrainie musiały opuścić swój dom.”

Poradnik to element szerszej strategii budowania odporności społecznej. To inwestycja w bezpieczeństwo, która ma się zwrócić w postaci lepiej przygotowanych obywateli.

Czy to wystarczy?

54 strony to dużo, ale czy wystarczy, żeby przygotować przeciętnego Polaka na wszystkie możliwe scenariusze? Prawdopodobnie nie. Ale to dobry początek.

Najważniejsze jest to, żeby poradnik rzeczywiście trafił na stoły w kuchniach, a nie na półki z książkami. Żeby rodziny poświęciły choć godzinę na przeczytanie i omówienie zawartości. Żeby przygotowały podstawowe zapasy i plecaki ewakuacyjne.

Praktyczne pierwsze kroki, które możesz podjąć już teraz:

• Pobierz elektroniczną wersję poradnika i przeczytaj ją z rodziną
• Przygotuj listę kontaktów awaryjnych i upewnij się, iż wszyscy ją mają
• Sprawdź, gdzie w Twojej okolicy znajdują się najbliższe schrony
• Ustal z rodziną punkt zbiórki na wypadek ewakuacji
• Przygotuj podstawowe zapasy wody i żywności na 72 godziny

Poradnik to dopiero początek

Rządowy poradnik to pierwszy krok w kierunku budowania kultury bezpieczeństwa w Polsce. W przyszłości można spodziewać się regularnych aktualizacji, szkoleń w szkołach, ćwiczeń ewakuacyjnych dla mieszkańców.

Niektóre gminy planują już lokalne wersje poradnika, dostosowane do specyficznych zagrożeń w regionie – powodzi, pożarów lasów, zagrożeń przemysłowych.

To zmiana mentalności. Od postawy „jakoś to będzie” do „jestem przygotowany”. Od liczenia na to, iż służby wszystko załatwią, do wzięcia odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo.

Poradnik to narzędzie. To, czy będzie skuteczny, zależy od tego, czy Polacy z niego skorzystają. Czy rzeczywiście będzie leżał na stole w kuchni, czy trafi na półkę do zapomnianego pudła z instrukcjami od AGD.