Setki tysięcy Polaków dostają listy. Wśród nich młodzi mężczyźni, seniorzy i kobiety

Od 3 lutego do 30 kwietnia 2025 roku w całej Polsce odbędzie się kwalifikacja wojskowa. W tym czasie wezwania do stawienia się przed komisją otrzyma około 230 tysięcy osób. Obowiązek ten dotyczy nie tylko młodych mężczyzn, ale także kobiet posiadających określone kwalifikacje, ochotników oraz osób starszych, które do tej pory nie uregulowały swojego stosunku do służby wojskowej.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Kto musi stawić się na kwalifikacji wojskowej?

Obowiązek udziału w kwalifikacji wojskowej dotyczy:

• Mężczyzn w wieku 20-24 lat (urodzonych w latach 2001-2005), którzy nie mają jeszcze określonej kategorii umiejętności służby,
• Osób, które w latach 2023-2024 zostały uznane za czasowo niezdolne do służby i których okres niezdolności upływa przed końcem obecnej kwalifikacji,
• Kobiet urodzonych w latach 1998-2006, które posiadają kwalifikacje przydatne dla wojska lub kształcą się w zawodach takich jak:
  • medycyna i pielęgniarstwo,
  • weterynaria,
  • psychologia,
  • informatyka,
  • radiologia, diagnostyka laboratoryjna,
  • nawigacja,
  • tłumaczenia i języki obce,
  • rehabilitacja.
• Ochotników, którzy ukończyli 18 lat i zgłosili chęć pełnienia służby wojskowej,
• Osób do 60. roku życia, które do tej pory nie miały określonej kategorii umiejętności służby i mają nieuregulowany stosunek do wojska.

Czy kwalifikacja oznacza powołanie do wojska?

Kwalifikacja wojskowa nie jest jednoznaczna z powołaniem do wojska. Jest to procedura administracyjna, której celem jest jedynie określenie umiejętności służby i ewidencja osób, które mogłyby potencjalnie wstąpić do sił zbrojnych.

Osoby, które otrzymają kategorię A, nie zostaną automatycznie powołane do wojska. Mogą jednak zostać zaproszone do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, Wojsk Obrony Terytorialnej lub rezerwy aktywnej.

Jak przebiega kwalifikacja wojskowa?

Procedura kwalifikacji wojskowej składa się z kilku etapów:

1. Sprawdzenie tożsamości – osoba wezwana przed komisję musi okazać dowód osobisty oraz inne wymagane dokumenty.
2. Wprowadzenie danych do ewidencji wojskowej – na podstawie dostarczonych dokumentów tworzy się profil w bazie Wojskowego Centrum Rekrutacji.
3. Badanie lekarskie i psychologiczne – ocena zdolności fizycznej i psychicznej do pełnienia służby wojskowej.
4. Określenie kategorii umiejętności służby wojskowej.
5. Informacja o możliwościach służby wojskowej – komisja może przekazać ochotnikom szczegóły dotyczące służby zawodowej, dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej lub Wojsk Obrony Terytorialnej.
6. Przeniesienie do rezerwy – po zakończeniu procedury osoba otrzymuje zaświadczenie o uregulowanym stosunku do służby wojskowej i zostaje wpisana do ewidencji rezerwistów.

Kategorie umiejętności służby wojskowej

Podczas kwalifikacji wojskowej komisja lekarska przyznaje jedną z czterech kategorii:

• Kategoria A – pełna zdolność do służby wojskowej, możliwość odbycia zasadniczej służby wojskowej lub powołania w razie mobilizacji,
• Kategoria B – czasowa niezdolność do służby wojskowej (na okres do 24 miesięcy), po którym następuje ponowna ocena,
• Kategoria D – trwała niezdolność do służby w czasie pokoju, ale możliwe powołanie w warunkach wojennych na niektóre stanowiska pomocnicze,
• Kategoria E – całkowita i trwała niezdolność do służby wojskowej w każdych warunkach.

Świadczenia finansowe dla wezwanych

Osoby, które muszą stawić się na kwalifikację wojskową, mają prawo do rekompensaty finansowej. Obejmuje ona:

• Zwrot kosztów dojazdu do siedziby komisji wojskowej,
• Rekompensatę za utracony dzień pracy – w 2025 roku wynosi ona 143 złote dziennie, czyli 1/30 minimalnego wynagrodzenia brutto z grudnia poprzedniego roku.

Konsekwencje niestawienia się na kwalifikację wojskową

Obowiązek stawienia się na kwalifikację jest regulowany prawnie. Wezwania doręczane są co najmniej siedem dni przed wyznaczonym terminem, a ich ignorowanie może prowadzić do poważnych konsekwencji:

• Doprowadzenie przez policję – osoby, które nie stawią się bez usprawiedliwienia, mogą zostać doprowadzone siłą,
• Kary finansowe,
• Problemy administracyjne – brak uregulowanego stosunku do służby wojskowej może skutkować trudnościami przy ubieganiu się o zatrudnienie w administracji publicznej lub służbach mundurowych.

Zmiany w systemie kwalifikacji wojskowej

Obecny system kwalifikacji wojskowej stopniowo się zmienia. Coraz więcej uwagi poświęca się ochotnikom i rezerwistom, a także szkoleniom wojskowym dla cywilów. Ministerstwo Obrony Narodowej rozwija programy takie jak dobrowolna zasadnicza służba wojskowa, które umożliwiają odbycie szkolenia i pozostanie w rezerwie, ale bez obowiązku dalszej służby.

Wprowadzenie kwalifikacji wojskowej dla kobiet to również istotny krok, który ma na celu zwiększenie udziału specjalistów w armii – zwłaszcza w obszarze medycyny, technologii informatycznych i logistyki wojskowej.

Tegoroczna kwalifikacja wojskowa obejmie 230 tysięcy osób. Wśród wezwanych znajdą się nie tylko młodzi mężczyźni, ale także kobiety z określonymi kwalifikacjami oraz osoby starsze, które nie uregulowały swojego stosunku do służby wojskowej.

Proces kwalifikacji nie oznacza automatycznego powołania do wojska, ale jest ważnym elementem budowania rezerwy kadrowej sił zbrojnych. Osoby, które nie stawią się na komisję, mogą spotkać się z konsekwencjami prawnymi, w tym przymusowym doprowadzeniem przez policję lub karami finansowymi.

Zmiany w podejściu do systemu rezerw wojskowych sugerują, iż w przyszłości można spodziewać się dalszych reform w zakresie kwalifikacji wojskowej oraz rozwoju nowych form służby dla cywilów.