Siły Zbrojne Republiki Francuskiej

Wyróżnia się cztery rodzaje francuskich sił zbrojnych: Siły Lądowe (fr. l’Armée de terre), Marynarkę Wojenną (fr. la Marine nationale), Siły Powietrzne i Kosmiczne (fr. l’Armée de l’air et de l’espace) oraz Żandarmerię Narodową¹ (fr. la Gendarmerie nationale). w tej chwili w armii służy blisko 271 000 osób, w tym około 61 000 cywilów. Rezerwiści stanowią 64 000 osób (włącznie z zasobami Żandarmerii). realizowane są przygotowania do oficjalnego utworzenia piątego rodzaju sił zbrojnych, którym będą wojska w cyberprzestrzeni.

Schemat dowodzenia w Siłach Zbrojnych Republiki Francuskiej

Źródło: opracowanie własne

Ponadto do łańcucha wsparcia militarnego zaliczają się także służby pomocnicze i instytucje powiązane², w tym m.in.³:

• połączone centrum pojęć, doktryn i eksperymentów (fr. centre interarmées de concepts, de doctrines et d’expérimentations, cicde),
• połączone centrum działań na rzecz środowiska (fr. centre interarmées des actions sur l’environnement, ciae),
• narodowe centrum sportów obronnych (fr. le centre national des sports de la défense, cnsd),
• dyrekcja wojskowego szkolnictwa wyższego (fr. la direction de l’enseignement militairesupérieur),
• połączone siły i sztab szkoleniowy (fr. l’état-major interarmées de force et d’entraînement),
• połączony instytut geograficzny (fr. l’établissement géographique interarmées),
• inspektorat sił zbrojnych (fr. l’inspection des armées),
• połączona służba ds. amunicji (fr. le service interarmées des munitions),
• dyrekcja wywiadu i bezpieczeństwa sił zbrojnych (fr. la Direction du renseignement et de la sécurité de la défense, DRSD),
• dyrekcja wywiadu wojskowego (fr. la direction du renseignement militaire, drm),
• dowództwo programów wspólnych i cyberbezpieczeństwa (fr. le commandement des programmes interarmées et de cybersécurité),
• centrum analiz w walce i informatyce obronnej (fr. le centre d’analyse en lutte informatique défensive),
• połączone siły wsparcia meteorologiczno-oceanograficznego (fr. le centre interarmées de soutien météo-océanographique des forces),
• centrum wsparcia operacyjnego i transportu (fr. le centre du soutien des opérations et des acheminements),
• służba testów lotniczych i obronnych (fr. le service des essais et expérimentations aéronautiques de la défense)⁴.

Sztabowi Sił Zbrojnych (fr. État-major des armées, EMA) przewodzi szef Sztabu Generalnego (fr. Chef d’État-Major des armées, CEMA), który kieruje wszystkimi operacjami wojskowymi pod zwierzchnictwem Prezydenta Republiki Francuskiej i nadzorem Ministerstwa Sił Zbrojnych (fr. Ministère des Armées). Szef Sztabu, który jest najwyższy rangą w siłach zbrojnych kraju, nadzoruje⁵:

• dowódców czterech rodzajów armii: lądowej, marynarki, powietrzno-kosmicznej oraz Żandarmerii,
• dowódców sił francuskich za granicą oraz ich sztaby,
• dowódców w operacjach prowadzonych poza granicami kraju,
• dowódców w strefach określanych jako obronne i bezpieczeństwa.

Szczególną rolę pełni zastępca szefa sztabu ds. operacji (fr. le sous-chef état-major, SCEM), który odpowiada za nadzór strategiczny, planowanie oraz przeprowadzanie operacji, które powierzono CEMA w ramach utrzymywanego Centrum Planowania i Prowadzenia Operacji (fr. centre de planification et de conduite des opérations, CPCO). Głównym doradcą szefa Sztabu Sił Zbrojnych jest szef Sztabu Armii Lądowej (fr. le chef d’état-major de l’Armée de terre, CEMAT), który odpowiada za zapewnienie gotowości operacyjnej armii (m.in. organizacja i planowanie stacjonowania jednostek w kraju oraz za granicą, organizacja rekrutacji i szkoleń personelu wojskowego). Głównym zastępcą CEMA jest generał dywizji Sił Zbrojnych (fr. Le major général des armées, MGA)⁶.

Misja Sił Zbrojnych Republiki Francuskiej w wymiarze polityki obronnej i bezpieczeństwa narodowego opiera się na pięciu filarach:

1. wiedza i przewidywanie w celu strategicznego wykorzystania sił zbrojnych;
2. odstraszanie nuklearne, którego celem jest ochrona Francji przed obcymi wpływami na jej interesy;
3. ochrona, której celem jest zagwarantowanie integralności terytorium i zapewnienie obywatelom skutecznej obrony przed wszystkimi zagrożeniami, które mogą wpływać na stabilność państwa, a także wzmocnienie bezpieczeństwa państwa.
4. interwencja poza granicami państwa w celu: zapewnienia ochrony obywatelom francuskim za granicą, obrony strategicznych interesów Francji i jej sojuszników oraz wypełnienia zobowiązań międzynarodowych;
5. prewencja, która obejmuje opracowanie standardów krajowych i międzynarodowych, a także walkę z zagrożeniami dla pokoju.

Podczas gdy wszystkie te strategiczne funkcje mają charakter międzyresortowy, siły zbrojne pełnią większość funkcji odstraszania nuklearnego, ochrony i interwencji zewnętrznej⁷.

W 2021 r. wojsko Republiki Francuskiej zostało uznane za szóstą siłę militarną na świecie⁸. Jednocześnie jest to w tej chwili najsilniejsza i największa armia w Unii Europejskiej. Francuskie wojsko jest jednym z najszybciej rozwijających się w Europie i może pochwalić się pełnym zakresem zdolności, które umożliwiają angażowanie się w wiele operacji militarnych, zarówno w konwencjonalną wojnę o wysokiej intensywności, jak i w konflikt hybrydowy. Francja mogłaby zastąpić amerykańskie wysiłki wojenne w Europie Wschodniej teraz lub w ciągu najbliższych dziesięciu lat. Dzięki utrzymywaniu umiejętności reagowania, prowadzeniu szkoleń, a także realizacji ambitnych celów modernizacyjnych dotyczących armii jest to najważniejszy partner dla sojuszników w NATO. Francuskie atuty to siły lądowe, artyleria oraz wojska specjalne. Francuzi operują praktycznie w każdych warunkach i współpracują z wieloma partnerami na świecie, co pozwala im na strategiczną elastyczność⁹.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Zagrożenie terrorystyczne i hybrydowe w procesie definiowania

Bardzo ważne w rozwoju armii jest znaczne zwiększenie finansowania. Budżet na wojsko został podniesiony o 25% i przekroczy 40 mld euro w 2022 r. i 50 mld euro w 2025 r., wobec 30 mld euro w latach 2007–2015. Ponadto podczas realizacji programu wojskowego odniesiono się do wzmocnienia priorytetów, w tym nadania wywiadowi większej swobody, a także poprawy zdolności defensywnych i ofensywnych w cyberprzestrzeni. najważniejsze było jednak wskazanie na poprawę przygotowania operacyjnego armii, aby była gotowa do walki z różnymi zagrożeniami, także tymi o wysokiej intensywności¹⁰.

Artykuł został pierwotnie opublikowany w kwartalniku “Myśl Suwerenna. Przegląd Spraw Publicznych” nr 1-2(7-8)/2022.

Grafika: Wikimedia Commons

1 Żandarmeria Narodowa jest wyodrębnionym ciałem policyjnym, a niektóre jej wyspecjalizowane jednostki realizują działania dla francuskich sił zbrojnych. Mimo iż współpracuje z Policją Narodową, to zachowuje status wojskowy. Więcej: A. Olech, Walka z terroryzmem. Polskie rozwiązania a francuskie doświadczenia, Warszawa 2021.

2 Code de la défense, Les services de soutien, Organismes Interarmees.

3 Organismes interarmées, https://lannuaire.service-public.fr/gouvernement/service-national_1257820, dostęp: 20 X 2021 r.

4 Arręté du 25 février 2015 relatif aux organismes militaires à vocation opérationnelle rattachés au ministre de la défense, au chef d’état-major des armées et aux chefs d’état-major d’armée, NOR : DEFD1501464A JORF n°0049 du 27 février 2015.

5 Arręté du 27 décembre 2019 portant organisation de l’état-major des armées, NOR : ARMD1937727A JORF n°0303 du 31 décembre 2019.

6 Ministère des Armées, État-major des armées, https://www.defense.gouv.fr/ema/qui-sommes-nous/organisation-de-l-ema/organisation/organisation, dostęp: 14 XI 2021 r.

7 Livre blanc Défense et Sécurité Nationale 2013 – Chapitre 6 : La mise en œuvre de la stratégie, p. 69–86. Revue stratégique de défense et de sécurité 2017, s. 71–77.

8 RANKED: The world’s 20 strongest militaries, Business Insider, https://www.businessinsider.in/defense/ranked-the-worlds-20-strongest-militaries/slidelist/51930339.cms, dostęp: 15 XI 2021 r.

9 S. Pezard, M. Shurkin, D. Ochmanek, A Strong Ally Stretched Thin. An Overview of France’s Defense Capabilities from a Burdensharing Perspective, 2021.

10 A. Olech, Aktualizacja programu wojskowego w Republice Francuskiej, https://www.ecpp.org.pl/aktualizacja-programu-wojskowego-w-republice-francuskiej, dostęp: 15 XI 2021 r.