Dnia 28 listopada obchodzimy Święto Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej – datę nieprzypadkową, ściśle związaną z jednym z najważniejszych momentów w historii odradzającego się państwa. Tego dnia, w 1918 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o utworzeniu Marynarki Wojennej, dając formalny początek polskim siłom morskim w II Rzeczypospolitej. Wprowadzenie tej daty jako oficjalnego święta stanowi powrót do źródeł tradycji i podkreśla znaczenie Marynarki Wojennej w budowaniu bezpieczeństwa państwa, jego obecności na morzach oraz tożsamości morskiej Polski. Obchody przypadające na 28 listopada są okazją do oddania hołdu pokoleniom marynarzy, którzy służyli pod biało-czerwoną banderą, oraz do refleksji nad współczesną rolą floty wojennej w systemie obronnym kraju.

Święto Marynarki Wojennej – rozwinięta historia, kontekst i znaczenie

1. Moment narodzin Marynarki Wojennej – 1918 rok

28 listopada 1918 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o utworzeniu Marynarki Wojennej. Akt ten był jednym z kluczowych elementów organizowania sił zbrojnych odradzającej się Rzeczypospolitej. Dekret miał charakter organizacyjny, ale jego znaczenie polityczne i symboliczne było znacznie większe:
– podkreślał odrodzenie państwa z dostępem do morza,
– zapowiadał konieczność zbudowania własnej floty i infrastruktury morskiej,
– otwierał drogę do formowania struktur, szkół morskich i planów rozwoju floty bojowej.

W pierwszych latach nie istniała jeszcze tradycja święta marynarki jako osobnego dnia. Uroczystości miały charakter okazjonalny i nie były osadzone w jednej, stałej dacie.

2. Ustanowienie pierwszej stałej daty – 10 lutego

W 1928 roku zdecydowano, iż święto marynarki będzie obchodzone 10 lutego, czyli w rocznicę „zaślubin Polski z morzem” w Pucku (1920 rok). Wybór tej daty miał znaczenie symboliczne dla odrodzonego, morskiego oblicza państwa.
W okresie międzywojennym tego dnia na okrętach podnoszono galę banderową. Uroczystość ta umacniała związki Marynarki Wojennej z polityczną i gospodarczą wizją Polski morskiej.

3. Okres powojenny – przejście na obchody letnie

Po II wojnie światowej sytuacja się zmieniła. Nowe władze, a później także praktyka powojenna, doprowadziły do przeniesienia święta na ostatnią niedzielę czerwca.
Ta zmiana miała kilka przyczyn:

1. Związanie z Dniami Morza – świętem szerzej obejmującym społeczność morską.

2. Walory praktyczne – okres letni umożliwiał atrakcyjne pokazy, spotkania z mieszkańcami, defilady, festyny i zwiedzanie okrętów.

3. Utrwalenie tradycji środowiskowej – marynarze, żeglarze, portowcy i stoczniowcy traktowali święto jako wspólne.

W tej formie obchodzono święto przez kilkadziesiąt lat, również po 1989 roku. Dla wielu pokoleń Polaków to właśnie czerwcowe obchody były najbardziej rozpoznawalne.

4. Dyskusje nad powrotem do daty historycznej

W środowisku marynarzy i historyków od dłuższego czasu pojawiały się głosy, iż święto marynarki powinno nawiązywać do realnej daty jej powstania, czyli do 28 listopada. Podnoszono argumenty:

– ściągnięcia uwagi na historyczny moment powołania Marynarki Wojennej,
– odróżnienia święta marynarzy wojennych od szerokich, letnich Dni Morza,
– wzmocnienia tradycji wojskowych, takich jak uroczysty apel, defilada kompanii MW, podniesienie wielkiej gali banderowej, salwy honorowe.

Dyskusje trwały kilka lat, aż w 2024 roku doprowadziły do oficjalnej decyzji.

5. Zmiana daty wprowadzona w 2024/2025 roku

Od 2025 roku Święto Marynarki Wojennej obchodzone jest na nowo 28 listopada, a więc dokładnie w rocznicę powołania Marynarki Wojennej RP.
Decyzję tę podjęto, by wzmocnić:

– pamięć historyczną,
– znaczenie tradycji wojskowej,
– symbolikę państwową.

Jednocześnie nie zrezygnowano całkowicie z czerwcowych wydarzeń – mają one pozostać okazją do szerokich, popularnych obchodów związanych z morzem, choć już nie jako główne święto Marynarki Wojennej.

Podsumowanie

Święto Marynarki Wojennej w swojej historii zmieniało daty kilkukrotnie, co było wynikiem zarówno czynników symbolicznych, jak i praktycznych.
– W 1918 roku utworzono Marynarkę Wojenną RP.
– W 1928 roku święto ustalono na 10 lutego, w rocznicę zaślubin Polski z morzem.
– Po II wojnie światowej przeniesiono je na ostatnią niedzielę czerwca i połączono z Dniami Morza.
– Od 2025 roku, decyzją podkreślającą rolę historii, uroczystości główne realizowane są 28 listopada – dokładnie w rocznicę powołania Marynarki Wojennej.

Zmiana ta stanowi powrót do korzeni i ma na celu podkreślenie historycznej tożsamości Marynarki Wojennej jako formacji, która narodziła się wraz z odrodzeniem państwa polskiego w 1918 roku.

Lesko.info