Tydzień z dziejów regionu [24-30 listopada]

24 listopada24 listopada 1907 roku – w Łukowie powstało Łukowskie Koło Ziemianek, jedna z najwcześniejszych kobiecych organizacji społecznych w regionie. Założone z inicjatywy dr Podoskiej, zrzeszało mieszkanki okolicznych dworów i folwarków, które chciały działać na rzecz lokalnej oświaty. Koło prowadziło kursy gospodarstwa domowego, uczyło higieny, szycia i czytania, organizowało wsparcie dla dzieci z biedniejszych rodzin, a także zbiórki odzieży i książek. Celem było – jak pisała prasa z epoki – „rozwój i spożytkowanie dla dobra ojczyzny zdolności młodego pokolenia”. Łukowskie Ziemianki gwałtownie stały się istotną częścią życia społecznego miasta i okolicznych wsi, a ich działalność stała się wzorem dla innych podobnych inicjatyw na Podlasiu. Mija 117 lat.24 i 25 listopada 1928 roku garnizon w Białej Podlaskiej był miejscem dużych uroczystości wojskowych z okazji 10-lecia istnienia pułku wojskowego – 34. Pułk Piechoty stacjonującego w garnizonie w Biała Podlaska. Po porannej mszy polowej, odprawionej na placu apelowym, zorganizowano uroczystą defiladę jednostek stacjonujących w mieście. Wzięły w niej udział oddziały 34. Pułku Piechoty, 9. Pułku Artylerii Lekkiej oraz słuchacze miejscowej Szkoły Podchorążych Rezerwy. Defiladę przyjęli generałowie Mieczysław Trojanowski oraz Władysław Sikorski, którzy wizytowali wówczas garnizon. Mija 96 lat.24 listopada 1939 roku – w Białej Podlaskiej Niemcy nakazali wszystkim Żydom powyżej 6. roku życia noszenie opasek z gwiazdą Dawida. Było to jedno z pierwszych zarządzeń segregacyjnych okupanta, zapowiadających późniejsze utworzenie getta. Mija 85 lat od tych wydarzeń.24 listopada 1958 roku – w Łosicach urodziła się Małgorzata Sugiera, późniejsza profesor nauk humanistycznych, badaczka teatru i dramatu, jedna z najważniejszych polskich teatrologów. Mija 66 lat.24 listopada 1996 roku – bp Jan Wiktor Nowak poświęcił nowo wybudowany kościół Chrystusa Miłosiernego w Białej Podlaskiej. Świątynia z czasem stała się jednym z ważniejszych punktów religijnych miasta, a od 2003 roku ma rangę diecezjalnego sanktuarium. Mija 28 lat.24 listopada 2019 roku – zmarł ppłk pil. Światosław Gołub, jeden z najbardziej zasłużonych wojskowych pilotów związanych z regionem. Choć urodził się w Hajnówce, dużą część życia spędził na południowym Podlasiu, a z Białą Podlaską wiązała go zarówno służba, jak i działalność instruktorska. Był pilotem samolotowym i śmigłowcowym, instruktorem, wychowawcą wielu młodszych lotników. Współpracował także ze środowiskiem lotniczym w Białej Podlaskiej – pasjonaci z aeroklubu wspominają go jako człowieka wymagającego, ale życzliwego i oddanego swojej pracy. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Białej Podlaskiej. Mija 5 lat od jego śmierci.25 listopada25 listopada 1942 roku w łosickim getcie Niemcy przeprowadzili ostatnią dużą akcję likwidacyjną. Otoczono tzw. małe getto, a Żydów, którzy przetrwali wcześniejsze deportacje, wywożono do Treblinki lub mordowano na miejscu. Teatr NN podaje tę datę jako dzień ostatniej głównej akcji likwidacyjnej w Łosicach. Mija 82 lata.26 listopada26 listopada 1922 roku – w Białej Podlaskiej poświęcono sztandar Szkoły Powszechnej przy ul. Moniuszki (dzisiejszej SP nr 1 im. ks. Stanisława Brzóski). Sztandar ufundowali nauczyciele i uczniowie w latach 1920–1921. Szkoła nosiła już wtedy imię ks. Brzóski, a uroczystość – z udziałem władz miejskich, wojska i mieszkańców – należała do najważniejszych wydarzeń oświatowych w regionie po odzyskaniu niepodległości. Mija 102 lata.Zdzisław Jerzy Ławecki; źródło: Wikipedia27 listopada27 listopada 1891 roku – w Radzyniu Podlaskim urodził się Edward Makowski, późniejszy oficer Wojska Polskiego i komisarz Straży Granicznej. Walczył w armii rosyjskiej podczas I wojny światowej, a po 1918 roku służył w formacjach granicznych II RP. Aresztowany po agresji ZSRR, został zamordowany w kwietniu 1940 roku w Kalininie jako jedna z tysięcy ofiar zbrodni katyńskiej. Mija 133 lata od jego narodzin.27 listopada 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto szczątkowe – ostatnią grupę 200–300 osób pozostawionych po sierpniowych deportacjach do prac porządkowych. Tego dnia rozstrzelano niemal wszystkich, kończąc ostatecznie istnienie społeczności żydowskiej w Łosicach. Mija 82 lata.28 listopada28 listopada 1934 roku – w Łukowie urodził się Zdzisław Jerzy Ławecki, późniejszy komandor pilot Marynarki Wojennej. Był dowódcą pułku lotnictwa myśliwsko-szturmowego i pełnił funkcję zastępcy Szefa Lotnictwa Marynarki Wojennej. W jego biogramach podkreśla się łukowskie pochodzenie i wieloletnią służbę w lotnictwie morskim. Zmarł w 2004 r. Mija 90 lat od jego urodzin.29 listopada29 listopada 1925 roku – w Łosicach urodziła się Stella Zylbersztajn-Tzur, ocalała z Zagłady, która dzieciństwo i lata wojny spędziła w Łosicach i okolicznych wsiach. Przetrwała tylko dlatego, iż ukrywało ją 25 polskich rodzin z Łosic, Chotycz, Szawłowicz, Świniar, Ruskowa i innych miejscowości. Dzięki ich pomocy uniknęła likwidacji getta w 1942 roku. Po wojnie została pielęgniarką, zakonnicą, a później autorką poruszającej książki „A gdyby to było Wasze dziecko”. Rodziny, które dały jej schronienie, zostały uhonorowane tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Mija 99 lat od jej narodzin.30 listopada30 listopada 1943 roku – na szosie Wohyń–Radzyń oddział AK OP 35 zlikwidował Fritza Dykowa, szefa radzyńskiego Gestapo.Dykow, nazywany „katem Podlasia”, odpowiadał za liczne aresztowania, egzekucje i pacyfikacje w regionie. Zamach przeprowadziło 23 żołnierzy z Wohynia, Starej Wsi, Kopiny i Ossowy. Akcja została uznana za jedną z najskuteczniejszych operacji radzyńskiego podziemia. Mija 81 lat.CZYTAJ TEŻ:Pijani kierowcy tracą swoje auta. Kto na tym zarabia?80 interwencji strażaków w powiecie zamojskim. Kierowcy byli im wdzięczniZarzut pomocnictwa w dywersji kolejowej. Mężczyzna aresztowany