Warszawa szykuje się na wojnę i sytuacje kryzysowe. Powstał specjalny dokument operacyjny

Stolica Polski przygotowuje się na najczarniejsze scenariusze. Powstał specjalistyczny dokument: „Wytyczne Operacyjne Ochrony Zabytków na wypadek wojny i sytuacji kryzysowej”. To pierwsze tak kompleksowe opracowanie, które ma nie tylko uporządkować działania służb, ale również ratować dziedzictwo narodowe w przypadku katastrof, działań wojennych lub poważnych kryzysów.

Fot. Warszawa w Pigułce

Plan ratunkowy dla stołecznych zabytków

Dokument został przygotowany przez Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków przy współpracy z konserwatorami z całej Polski. Jego celem jest ochrona najcenniejszych obiektów Warszawy – pałaców, kościołów, pomników, historycznych kamienic – w czasie wojny, katastrofy naturalnej lub innego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego.

Wytyczne zawierają szczegółowy plan działania, w tym struktury zarządzania w różnych fazach zagrożenia: przygotowawczej, kryzysowej i powrotu do stabilności. Uwzględniają one współpracę z policją, strażą pożarną, wojskiem, władzami miejskimi, wojewodą oraz specjalistycznymi centrami bezpieczeństwa.

Trzy fazy zarządzania kryzysowego

Dokument jasno określa, jak działać w sytuacjach kryzysowych:

• Faza przygotowawcza: tworzony jest łańcuch dowodzenia, z jasno przypisanymi kompetencjami dla takich instytucji jak Komenda Główna Policji, Komenda Główna Straży Pożarnej, Rada Miasta, Stołeczne Centrum Bezpieczeństwa, Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków i Prezydent m.st. Warszawy.

• Faza zagrożenia: w sytuacji wojny lub katastrofy uruchamiane jest Główne Stanowisko Kierowania, a nadzór przejmuje Zespół Zarządzania Kryzysowego. Następuje intensywna koordynacja między służbami w celu ochrony obiektów zabytkowych.

• Faza po zagrożeniu: po ustąpieniu kryzysu następuje odbudowa i ewentualna konserwacja zniszczonych obiektów, a także rozliczenie działań ratowniczych.

Zabytki na wagę złota – dosłownie i w przenośni

Dlaczego to takie ważne? Stolica Polski to jedno z najbogatszych pod względem dziedzictwa historycznego miast w Europie. Zniszczenie zabytków byłoby nie tylko tragedią dla kultury, ale również ciosem dla tożsamości narodowej. Dokument zakłada, iż w pierwszej kolejności zabezpieczone zostaną najcenniejsze obiekty i archiwa.

Co dalej?

Choć dokument opracowano dla Warszawy, jego struktura może posłużyć również innym miastom w Polsce. Władze apelują o kontakt z Biurem Stołecznego Konserwatora Zabytków w sprawie adaptacji wytycznych lokalnie. W obecnych czasach – przy niestabilnej sytuacji geopolitycznej i ryzyku katastrof klimatycznych – gotowość na każdą ewentualność staje się priorytetem.

Warszawa pokazuje, iż odpowiedzialne zarządzanie dziedzictwem kulturowym to nie tylko konserwacja i opieka, ale także przygotowanie na najgorsze. I choć nikt nie chce wojny ani kataklizmu, stolica jest gotowa — by nie powtórzyła się historia z 1939 roku.