Yom HaShoah 2025 – Dzień Pamięci o Zagładzie. Dlaczego warto pamiętać?

​TEL-AVIV: Każdego roku, w kwietniu, w Izraelu i w wielu miejscach na świecie obchodzony jest Yom HaShoah – Dzień Pamięci o Zagładzie i Bohaterstwie. To czas refleksji nad tragedią Holokaustu oraz hołd dla odwagi tych, którzy stawiali opór. Dla Polaków to również moment zadumy nad wspólną historią i odpowiedzialnością za pamięć.​

Co to jest Yom HaShoah?

Yom HaShoah, czyli pełna nazwa Yom HaZikaron laShoah we-laGewura (hebr. יום הזיכרון לשואה ולגבורה), to izraelski narodowy dzień pamięci o ofiarach Zagłady i bohaterach żydowskiego ruchu oporu. Obchodzony jest 27 dnia miesiąca nisan według kalendarza hebrajskiego, co zwykle przypada na kwiecień lub maj. W 2025 roku Yom HaShoah przypada na 23 kwietnia.​

Dzień ten został ustanowiony przez Kneset w 1951 roku, a w 1959 roku nadano mu rangę święta państwowego. Data została wybrana tak, aby przypadała w pobliżu rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim (19 kwietnia 1943 roku), symbolizując zarówno pamięć o ofiarach, jak i o bohaterstwie.​

Jak obchodzony jest Yom HaShoah?

W Izraelu Yom HaShoah rozpoczyna się wieczorem poprzedniego dnia. O godzinie 10:00 rano w całym kraju rozbrzmiewają syreny, a życie na dwie minuty zamiera – ludzie zatrzymują się, samochody stają na drogach, a społeczeństwo pogrąża się w ciszy. To symboliczny gest zbiorowej pamięci i szacunku dla sześciu milionów Żydów zamordowanych podczas Holokaustu.​

W instytucie Yad Vashem w Jerozolimie odbywa się oficjalna ceremonia z udziałem najwyższych władz państwowych.Zapala się sześć pochodni, symbolizujących sześć milionów ofiar. Flagi opuszczane są do połowy masztu, a w mediach emitowane są programy edukacyjne i dokumentalne poświęcone Zagładzie.​

Yom HaShoah w Polsce

Choć Yom HaShoah jest świętem izraelskim, w Polsce – kraju, który był miejscem największych tragedii Holokaustu – również organizowane są uroczystości upamiętniające. W Warszawie, pod Pomnikiem Bohaterów Getta, składane są kwiaty i zapalane znicze. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN organizuje wydarzenia edukacyjne i wystawy, przypominające o losach polskich Żydów podczas II wojny światowej.​

W wielu miastach realizowane są również Marsze Żywych – symboliczne przejścia, często z udziałem młodzieży, mające na celu uczczenie pamięci ofiar i przekazanie historii kolejnym pokoleniom.​

Dlaczego to ważne dla Polaków?

Polska była domem dla jednej z największych społeczności żydowskich w Europie przed II wojną światową. Holokaust zniszczył tę społeczność niemal całkowicie. Dla Polaków pamięć o Zagładzie to nie tylko historia Żydów, ale także część naszej wspólnej historii.​ Wielu przedwojennych Żydów, szczególnie inteligencja, utożsamiało w części lub w pełni z polskością. Część żydowskiej społeczności określała się jako Polacy wyznania mojżeszowego. Dla takich wybitnych twórców jak Julian Tuwim czy Gustawa Jarecka język polski był sposobem w jaki wyrażali swoje myśli.

Wspominając ofiary, oddajemy hołd również tym Polakom, którzy z narażeniem życia pomagali Żydom, oraz tym, którzy stawiali opór nazistowskiemu reżimowi. To także okazja do refleksji nad współczesnym antysemityzmem i potrzebą budowania społeczeństwa opartego na szacunku i tolerancji.​

Akcja Żonkile i konferencja

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w tym roku zorganizowało kolejną edycję Akcji Żonkile, której celem jest upamiętnienie powstania w getcie warszawskim oraz edukacja na temat Holokaustu. W ramach akcji odbyły się warsztaty, wykłady i projekcje filmowe, angażujące zarówno młodzież, jak i dorosłych.

Ministerstwo Sprawiedliwości, we współpracy z Fundacją Auschwitz-Birkenau oraz Instytutem Nauk Prawnych PAN, zorganizowało konferencję pt. „Zaprzeczanie, zniekształcanie i dezinformacja. Prawda o Holokauście 80 lat po wyzwoleniu Auschwitz”. Wydarzenie to zgromadziło ekspertów, historyków oraz przedstawicieli społeczności żydowskiej, którzy wspólnie analizowali wyzwania związane z pamięcią o Holokauście w dzisiejszym świecie.

Obchody Yom HaShoah w Polsce w 2025 roku były nie tylko okazją do oddania hołdu ofiarom Zagłady, ale również do refleksji nad współczesnymi wyzwaniami związanymi z pamięcią historyczną, edukacją i przeciwdziałaniem antysemityzmowi.​

Jak możemy uczcić Yom HaShoah?

• Edukacja: Zapoznaj się z historią Holokaustu, odwiedź muzea i miejsca pamięci, takie jak POLIN czy Auschwitz-Birkenau.​
• Udział w wydarzeniach: Weź udział w lokalnych uroczystościach, marszach pamięci czy wykładach.​
• Refleksja: Zatrzymaj się na chwilę, zapal świeczkę, pomódl się lub po prostu pomyśl o ofiarach i ich rodzinach.​

Yom HaShoah to nie tylko dzień żałoby, ale także przypomnienie o sile ludzkiego ducha, odwadze i solidarności w obliczu niewyobrażalnego zła. Dla Polaków to szczególna okazja do refleksji nad wspólną historią i budowania przyszłości opartej na pamięci.

AI Kultura, AI World / IJN/ Zródło: USHMM, Wikipedia / Fot. Piotr Drabik / 24.04.2025